Formatie loopt direct vast: D66 wil links, VVD houdt woord, JA21 wil PVV erbij - chaos compleet
In dit artikel:
De kabinetsformatie van 2025 zit al na het eerste overleg vast: D66, VVD, CDA en JA21 blijken elk een andere richting te willen, waardoor er geen gemeenschappelijk beginpunt is en wantrouwen de boventoon voert. D66-leider Rob Jetten legt de nadruk op samenwerking met GroenLinks-PvdA; VVD-leider Dilan Yeşilgöz houdt daarentegen nadrukkelijk vast aan geen compromis met die linkerflank. Het CDA probeert alle opties open te houden, terwijl JA21 pleit voor het betrekken van de PVV — een optie waar de overige partijen meteen een streep door trekken.
Wouter Koolmees (D66), voormalig minister in kabinet-Rutte IV, is als verkenner aan het werk, maar zijn partijbinding wekt volgens de auteur twijfel over zijn neutraliteit. De uiteenlopende uitgangsposities — Yeşilgöz weigert Jetten, Jetten wil Klaver erbij, Eerdmans wil Wilders erbij en CDA wil bestaansrecht bewaren — maken een stabiele formatie onwaarschijnlijk. Dat leidt volgens het stuk tot stilstand: geen coalitie, geen samenhangende visie en vooral veel politieke berekening.
De schrijver hekelt verder het, naar zijn oordeel, structurele buitensluiten van de verkiezingswinnaars (met name de PVV en mogelijk FVD/BBB). Volgens hem zou een breed rechts blok eenvoudig een parlementaire meerderheid en stabiliteit kunnen bieden, maar durven VVD, D66 en CDA niet met die partijen te onderhandelen — deels uit angst voor oppositie van Brussel, media en bestuurlijke kringen. Die vermeende arrogantie van het Haagse establishment veroorzaakt volgens het artikel daadwerkelijke instabiliteit omdat de stem van veel kiezers niet wordt omgezet in regeringsdeelname.
Kortom: de formatie is in een vroeg stadium verstrikt geraakt door onverenigbare verlangens, partijbelangen en wederzijds wantrouwen. Zonder bereidheid van de grote midden-rechtse partijen om hun uitsluitingslijn te herzien, verwacht de auteur dat Nederland vast blijft zitten in hetzelfde politieke patroon van ritualistische onderhandelingen zonder resultaat.