Flink vermogen? Dan heb je weinig te vrezen van afschaffen hypotheekrenteaftrek
In dit artikel:
Veel partijen in de Tweede Kamer willen af van de hypotheekrenteaftrek om huizenbezit eerlijker en de belastingdruk voor lagere inkomens te verlagen. CDA, D66, GroenLinks-PvdA, SP, PvdD, DENK, Volt en ChristenUnie pleiten voor afschaffing of geleidelijke afbouw; VVD maakt behoud tot verkiezingsthema. Afschaffen levert de staat ruim 11 miljard euro per jaar op, een bedrag dat men wil gebruiken om de inkomstenbelasting te verlagen. Een RTL-enquête laat zien dat kiezers ongeveer verdeeld zijn.
Fiscale deskundigen waarschuwen echter voor onbedoelde effecten door een geplande wijziging van het belastingstelsel in 2028. Vanaf dat jaar wordt box 3 herzien: rendementen uit vermogen (huurinkomsten, dividenden, verkoopwinsten) worden belast op basis van werkelijk rendement, en gemaakte kosten — waaronder hypotheekrente op beleggingen of verhuurd vastgoed — worden in mindering gebracht. Omdat box 3 alleen geldt voor nettovermogen vanaf circa €57.000, betekent dit dat straks hooguit zo’n drie miljoen Nederlanders hun hypotheekrente fiscaal kunnen verrekenen. Huiseigenaren zonder genoeg vermogen vallen buiten en zouden hun renteaftrek in box 1 verliezen als die verdwijnt. Daardoor kunnen juist rijkere huishoudens de grootste fiscale voordelen behouden, wat volgens hoogleraar Edwin Heithuis kan leiden tot meer inkomensongelijkheid in plaats van minder.
De hypotheekrenteaftrek heeft bovendien huisprijzen opgedreven: doordat de fiscus een deel van de rente compenseert, kunnen kopers hogere hypotheken afsluiten en meer betalen. Voorstanders van afschaffing wijzen erop dat lagere inkomstenbelastingtarieven met name huurders en lagere inkomens ten goede zouden komen. Tegenstanders vrezen echter dat jongeren en starters daardoor juist verder worden buitengesloten van de koopmarkt.
Als alternatief pleiten sommige experts voor structurele hervormingen: Heithuis wil het boxensysteem opheffen en hypotheekrente aftrekbaar maken tegen het totale inkomen, met heffing pas bij verkoop (belasting bij realisatie). Econoom Coen Teulings adviseert een flinke verhoging van het eigenwoningforfait om ‘gratis vermogensopbouw’ via afbetaalde huizen aan te pakken; opbrengsten zouden gebruikt kunnen worden om de overdrachtsbelasting af te schaffen en zo de doorstroming te verbeteren — gunstig voor starters.
Kortom: politieke plannen om de hypotheekrenteaftrek te schrappen raken aan een breder herontwerp van het Nederlandse belastingstelsel. Zonder zorgvuldige afstemming met de box-3-hervorming kunnen maatregelen die gericht zijn op eerlijkere fiscaliteit juist ongelijkheid bestendigen en starters benadelen.