Fiscus stalt data in VS, ondanks Europees alternatief
In dit artikel:
Demissionair staatssecretaris Eugène Heijnen heeft in oktober aangekondigd dat de Belastingdienst, de Douane en de dienst Toeslagen op korte termijn hun kantoorautomatisering zullen overzetten naar Microsoft 365. De motivatie is dat de huidige werkplekomgeving verouderd is en productiviteitsverlies veroorzaakt; Microsoft levert volgens Heijnen het enige pakket dat voldoet aan de gevraagde functionaliteiten zoals e-mail, videobellen, dataopslag en de AI-tool Copilot, die toegang heeft tot bestanden. Kritische procesapplicaties voor belastingheffing en opsporing blijven wel draaien in Nederlandse datacenters in Apeldoorn, aldus het ministerie.
Het besluit roept zorgen op over digitale soevereiniteit en afhankelijkheid van Amerikaanse technologie. IT-onderzoeker Bert Hubert (oprichter van PowerDNS) waarschuwt dat communicatie met burgers een cruciaal proces is en dat Amerikaanse leveranciers onder buitenlandse wetgeving kunnen worden verplicht tot inzage of blokkades. Hij wijst op het voorbeeld van het Internationaal Strafhof en op de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein, die binnen zes maanden 40.000 mailboxen en honderd miljoen berichten migreerde van Microsoft Exchange/Outlook naar opensource-oplossingen zoals Open-Xchange en Thunderbird. Die herplaatsing maakte hen minder gevoelig voor buitenlandse druk en leverde ook kostenvoordelen op, aldus Hubert.
Politiek is er ook verzet: GroenLinks-PvdA-Kamerlid Barbara Kathmann stelde Kamervragen en vindt dat de overheid niet klakkeloos nieuwe diensten naar Amerikaanse leveranciers moet brengen. Zij benadrukt dat de Nederlandse overheid als grootste IT-inkoper een voorbeeldrol heeft en dat het negeren van binnenlandse en Europese alternatieven het eigen bedrijfsleven benadeelt en het streven naar meer digitale soevereiniteit ondermijnt.
Het ministerie van Financiën zegt momenteel geen reëel alternatief te zien: er is nog geen nationale soevereine datastrategie of daarvoor gereserveerde financiële middelen, en continuïteit van dienstverlening vormt een prioriteit. Volgens een rapport van de Algemene Rekenkamer draait 44 procent van overheidsdiensten in een publieke cloud en is bij 26 procent de locatie van de automatisering onbekend, wat het vraagstuk van transparantie en regie verder compliceert.
Het debat draait niet alleen om technische keuze, maar om de balans tussen operationele continuïteit, nationale digitale autonomie en het stimuleren van Europese of Nederlandse leveranciers.