"Feminisme heeft me gered": schrijfster en activiste Anja Meulenbelt (80) blikt terug op haar soms moeilijke leven

In dit artikel:

Anja Meulenbelt, de Nederlandse schrijfster en activiste, blikt in het radioprogramma Touché (Radio 1) terug op haar leven nu ze 80 is en 50 jaar na de verschijning van haar invloedrijke boek De schaamte voorbij (1976). Ze vertelt open over een ongelukkige jeugd, een gedwongen huwelijk en huiselijk geweld. Op haar zestiende raakte ze ongepland zwanger; destijds waren de opties beperkt: een illegale abortus, het afstaan van het kind of trouwen met de verwekker — zij koos voor het laatste. Pas toen ze mishandeling van haar zoontje ontdekte, vertrok ze uit de relatie, ook al was dat levensgevaarlijk omdat haar ex een pistool had.

Meulenbelt legt een directe link tussen de situatie van haar moeder — die ondanks opleiding niet mocht werken en financieel afhankelijk was — en haar eigen feministische ontwaking. "Het feminisme heeft mij gered", zegt ze: de vrouwenbeweging bood ruimte om jezelf opnieuw uit te vinden, te studeren, organiseren en elkaar te steunen. Ze benadrukt dat emancipatie geen individueel project is maar een collectieve opgave; de samenleving functioneert omdat mensen samenleven en voor elkaar zorgen.

Volgens Meulenbelt blijft feminisme hard nodig. Financiële onafhankelijkheid van vrouwen leidde niet automatisch tot een eerlijke verdeling van huishoudelijk werk; zij verwijst naar cijfers die wijzen op grote ongelijkheid en onbenutte bereidheid tot verandering. Ook geweld tegen vrouwen neemt volgens haar niet af — zij noemt dat in Nederland gemiddeld eens per acht dagen een vrouw wordt gedood, vaak rond het moment van relatiebeëindiging — en pleit ervoor dat de schaamte bij de dader moet liggen. Ze ziet wel vooruitgang in de keuzevrijheid van jongere vrouwen over moederschap, maar wil sneller verbetering: "Ik wil een betere wereld, en graag een beetje snel", aldus Meulenbelt.