Fatsoenspleidooi aan de universiteit is de laatste strohalm
In dit artikel:
Aan het begin van het nieuwe studiejaar klinkt binnen het Nederlandse hoger onderwijs een luid verzoek om betere omgangsvormen. In een commentaar van Trouw waarschuwen hoofdredactieleden dat recente verstoringen van openingsbijeenkomsten en incidenten—van ontgroeningsaffaires en seksistisch gedrag tot geweld bij demonstraties en intimidatie van bestuurders en docenten—tonen dat de ooit veronderstelde universiteitsmores zijn weggevallen. Ook de financiering van onderzoek door het bedrijfsleven wekt sinds de coronaperiode veel wantrouwen, zo blijkt uit recente peilingen.
Rector Peter‑Paul Verbeek van de Universiteit van Amsterdam riep erop de universiteit geen ‘slagveld’ te laten worden; zijn oproep voor een betere sfeer krijgt in het commentaar steun. Advocaat en oud‑politica Ina Brouwer zegt dat zij haar pensioen wil uitstellen zolang de cultuur binnen studentenverenigingen niet verandert, omdat verbetering bij de elite volgens haar doorwerkt in de hele samenleving.
Het stuk wijst er ook op dat gedragsverbetering niet kan slagen zonder betere randvoorwaarden voor studenten. Jaren van wisselende bezuinigingen—culminerend onder het demissionaire kabinet—hebben onderwijsinstellingen onzeker gemaakt. Prestatiedruk en digitalisering schaden het geestelijk welzijn van studenten, en de woningnood blijft een forse stressfactor: het aandeel studenten met een kamer daalde in acht jaar van 52 naar 44 procent. Veel studenten zien hun woonkansen verdwijnen en daarmee ook het perspectief op wat menigmaal "de mooiste tijd van je leven" wordt genoemd.
Het pleidooi voor fatsoen krijgt breed bijval, maar het commentaar waarschuwt dat roepen om zedelijkheid ook kan klinken als een laatste hulpmiddel wanneer bestuurlijke ingrepen tekortschieten. De discussie over omgangsvormen speelt niet alleen op universiteiten maar ook in de politiek en het uitgaansleven, en vraagt om zowel cultuurverandering als structurele investeringen in onderwijs en studentenwelzijn.