Fase twee van Gaza-plan 'dichtbij', maar Palestijnen nauwelijks aan tafel
In dit artikel:
De Verenigde Staten en ruim vijftien bondgenoten proberen vaart te zetten achter fase twee van het zogenoemde Trump-plan voor Gaza: het omzetten van het huidige bestand in een bestuurlijke en veiligheidsregeling voor de Gazastrook zonder Hamas. Fase één van het akkoord is nu bijna twee maanden van kracht en grotendeels uitgevoerd; alleen de overdracht van het lichaam van de laatste Israëlische gijzelaar ontbreekt nog. Tegelijkertijd vinden er nog dagelijkse Israëlische aanvallen plaats en komt te weinig hulp binnen via minder grensovergangen dan was afgesproken. Palestijnse gezondheidsautoriteiten melden dat sinds het begin van het bestand meer dan 360 Palestijnen door het Israëlische leger zijn gedood.
Het Amerikaanse 20-puntenplan voorziet in een tijdelijk Palestijns bestuur onder toezicht van een internationale Board of Peace, gesteund door een internationale veiligheidsmacht die Hamas moet ontwapenen en de wederopbouw moet mogelijk maken. Hamas keert zich fel tegen dit model, dat het bestempelt als buitenlandse voogdij. Ook de Palestijnse Autoriteit vreest dat zij gereduceerd wordt tot uitvoerder zonder echte politieke zeggenschap. Toen voormalig premier Tony Blair, aanvankelijk beoogd lid van de Board of Peace, vanwege protesten van Arabische staten afviel, werd dat door Palestijnen als een beperkte verbetering gezien.
Kern van de kritiek is dat Palestijnen praktisch buiten de besluitvorming gehouden worden. In Kiryat Gat is het Civil-Military Coordination Center (CMCC) gevestigd, waar de VS, Israël en partners hulp en bestuursplannen coördineren — zonder directe vertegenwoordiging uit Gaza. Diplomaten melden dat pogingen tot Palestijnse videodeelname soms werden onderbroken en dat Amerikaanse documenten consequent spreken van "Gazanen" in plaats van "Palestijnen". Israëlische en internationale critici waarschuwen dat plannen voor Gaza zo worden vormgegeven door mensen die het gebied niet kennen.
Israëlisch premier Netanyahu zegt dat fase twee nabij is maar dat er nog onopgeloste kernpunten zijn, vooral over de inzet van een internationale stabilisatiemacht; eind deze maand spreekt hij met president Trump in Washington. Analisten, onder wie Yossi Mekelberg van Chatham House, verwachten weinig resultaat: volledige ontwapening van Hamas achten zij onrealistisch en houden vol dat veiligheid meer is dan alleen militaire maatregelen. Nederland leverde twee civiele experts aan het CMCC.