Fake AI-video's met katten en beren gaan viraal: zo herken je AI op sociale media
In dit artikel:
Virale dierenfilmpjes zijn populair, maar veel van de spectaculaire beelden op sociale media zijn kunstmatig gemaakt met AI. De recent gelanceerde videogenerator Sora 2 van OpenAI (begin oktober, beschikbaar in de VS en Canada) maakt het produceren van hyperrealistische scènes eenvoudiger, en ook in België en Nederland duiken dergelijke AI-clips op. VRT NWS geeft praktische aanwijzingen om valse video’s te herkennen en illustreert dat niet alles wat vreemd lijkt automatisch nep is.
Belangrijke herkenningspunten
- Watermerken: veel AI-tools zetten een logo of watermerk op outputvideo’s. Dat is vaak de snelste aanwijzing dat een clip gegenereerd is. Maar gebruikers kunnen dat logo ook later weghalen of manipuleren, en satirische makers kunnen zelfs echte beelden van een watermerk voorzien om te misleiden.
- Tijdsaanduidingen: bij zogenaamd bewakingsmateriaal let op onlogische tijdcodes. Bij sommige virale clips springt de teller in seconden, loopt hij achteruit of toont hij onrealistische minuten (bijv. 61 seconden zonder nieuwe minuut). Zulke inconsistenties wijzen vaak op nabewerking of AI-generatie. Google Lens kan helpen eerdere versies van een video terug te vinden waarin mogelijk nog een originele tijdsaanduiding zichtbaar is.
- Onlogische details en artefacten: AI heeft moeite met fijne samenhang. Let op onnatuurlijk vervormde voorwerpen (zoals een lepel), lijnen of “takken” die met een persoon meebewegen, of kettingen en riemen die niet verbonden lijken. Zulke fouten duiden vaak op gegenereerde beeldcontent.
- Formaat en stijl: veel makers gebruiken het thema van bewakingsbeelden (lagere resolutie, hoek, tijdcode) om geloofwaardigheid te wekken. Dat doet AI na, waardoor lagere detailkwaliteit misleidend kan zijn.
Voorbeelden uit de praktijk
- Een TikTok-video met meer dan 10 miljoen views toont zogenaamd bewakingsbeelden van katten die een baby tegen beren of wolven beschermen; hier verschijnt een Sora-watermerk.
- Een andere clip toont een kat die een muis in de mond van een slapende man legt; een wazig stuk beeld suggereert dat een watermerk is verwijderd.
- Een bodycamvideo (ruim 44 miljoen views) lijkt een oudere vrouw met een beer te tonen, maar onlogische objectbewegingen en een Sora-logo geven twijfel.
Niet alles is nep
Sommige virale, bizarre beelden zijn wél echt. Zo publiceerde reisblogger Vadim Makhorov footage van ijsberen bij een weerstation op Koljoetsjin-eiland die oorspronkelijk uit 2021 blijkt te stammen. Poolbioloog Maarten Loonen nuanceert de scepsis: ijsberen zoeken normaal gesproken elkaar niet op, maar kunnen wel samenkomen rond aantrekkelijke punten zoals voedsel of beschutting: "In de meeste gevallen gaan ze elkaar uit de weg, maar er kunnen wel aantrekkingspunten zijn."
Praktische raad en bronnen
Controleer altijd watermerken, tijdcodes en onlogische details; gebruik reverse image- en videozoektools (bv. Google Lens) om eerdere versies te vinden; wees voorzichtig met conclusies puur op basis van vreemd ogende beelden. VRT NWS publiceert verdere factchecks en procedureuitleg op haar site en is aangesloten bij internationale factcheckingnetwerken. Heeft u een video die u wilt laten controleren, dan kunt u mailen naar check@vrtnws.be.