Factsheet spiergeheugen

In dit artikel:

Spiergeheugen verwijst naar het fenomeen waarbij spierkracht en spiermassa na een periode van inactiviteit sneller terugkeren zodra training wordt hervat, wat impliceert dat spieren eerdere belasting ‘onthouden’. Dit concept is vooral relevant voor sporters die tijdelijk stoppen vanwege blessure, ziekte of andere redenen, en speelt een rol bij het plannen van trainingsperiodes. Hoewel het begrip al lange tijd in de sportpraktijk wordt gehanteerd, is er steeds meer wetenschappelijk bewijs dat het bestaan van spiergeheugen ondersteunt, vooral bij krachttraining, maar ook bij duur- en intervaltraining.

Spiergeheugen ontstaat door zowel neurale aanpassingen, zoals verbeterde aansturing van spieren, als door structurele veranderingen. Tijdens spiergroei neemt het aantal spiercelkernen toe, en dit aantal blijft vaak verhoogd, zelfs als de spiermassa afneemt door inactiviteit. Deze verhoogde hoeveelheid celkernen biedt een biologische basis voor sneller spierherstel bij hervatting van training. Daarnaast laten spieren moleculaire sporen van eerdere training na, waaronder blijvende veranderingen in het eiwitprofiel, die de respons op nieuwe trainingsprikkels beïnvloeden. De duur van deze effecten varieert sterk; sommige studies spreken van enkele weken, anderen van jaren. Zo blijkt uit dieronderzoek dat jeugdige trainingsbelasting leidt tot snellere spieradaptaties op latere leeftijd.

Voor sporters, met name topsporters, betekent spiergeheugen dat tijdelijke trainingsonderbrekingen niet noodzakelijkerwijs tot permanent prestatieverlies leiden, mits de training op een slimme en tijdige manier wordt hervat. Hierdoor kan het fenomeen een belangrijke rol spelen bij het optimaliseren van trainingsschema’s en het herstel na onderbrekingen.