Factsheet overtraining

In dit artikel:

Overbelasting van het lichaam door te veel en te snel opgeschroefde trainingsbelasting kan leiden tot overreaching en in ernstigere, langdurige gevallen het overtrainingssyndroom. Dit ontstaat wanneer de balans tussen belasting (frequentie, intensiteit, volume) en herstel structureel verstoord raakt; de grens van ‘te veel’ verschilt per sporter en per sportdiscipline.

Kenmerkend is aanhoudende vermoeidheid en een teruglopende sportprestatie die weken tot maanden kan duren. Klachten manifesteren zich via het autonome zenuwstelsel: bij duursporters komen vooral parasympathische verschijnselen voor (overmatig herstel/onderdrukte stressreacties), terwijl sprint- en krachtgerichte sporten vaker sympathische verschijnselen laten zien (verhoogde stressreactiviteit). Het resultaat is een breed scala aan fysieke en mentale symptomen die het functioneren beperken.

Behandeling berust primair op rust: volledige rust of relatieve rust met een sterke verlaging van trainingsbelasting totdat herstel is bereikt. Hoe lang herstel duurt hangt af van de ernst van de overtraining en van individuele factoren; hervatten van trainen moet geleidelijk gebeuren en bij voorkeur onder begeleiding van een (sport)arts. Als vuistregel bij opbouw: eerst langzaam volume uitbreiden (bijvoorbeeld starten met 5–10 minuten per dag en stapsgewijs naar circa een uur), en pas daarna de intensiteit verhogen.

Voorkomen kan met slimme planning: periodisering van trainingen, voldoende geplande rust, goede slaap en voeding, monitoren van trainingsbelasting en alert zijn op vroege waarschuwingssignalen. Met deze maatregelen vermindert het risico op overtraining aanzienlijk.