F-35's, Patriots en gevechtshelikopters: wat Nederland kan bijdragen aan vredesmacht Oekraïne
In dit artikel:
Na een mogelijk staakt-het-vuren zou Oekraïne worden beschermd door een internationale garantiemacht met deelname van zeker 26 landen, waaronder Nederland, Frankrijk, Duitsland, Italië, het Verenigd Koninkrijk, België en naar verluid ook Japan, Canada en Australië. De EU wil Oekraïne zo sterk en weerbaar maken dat het oninteressant wordt voor nieuwe agressie; Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen omschreef die ambitie als het helpen creëren van een “stalen” Oekraïne.
Militair deskundige Frans Osinga waarschuwt dat ‘vredesmacht’ een misleidende term is: het gaat volgens hem vooral om een afschrikkingsmacht. De verwachting is dat de slagkracht uit ongeveer 10.000 militairen zal bestaan, voornamelijk ingezet bij steden, havens en energie-infrastructuur en niet direct aan de frontlinie. Hun belangrijkste taak zou zijn snel optreden wanneer Rusland het bestand schendt. Osinga wijst erop dat Rusland het afgelopen jaar relatief weinig terreinwinst boekte (ongeveer 0,3% van Oekraïens grondgebied) en zware verliezen leed, wat de effectiviteit van een kleinere westerse missie deels verklaart.
Oekraïens president Volodymyr Zelensky presenteerde een raamwerk voor veiligheidsgaranties; nu moeten de deelnemende landen op papier vastleggen wat ieder gaat doen. Nederland benadrukt dat er pas inzet volgt na een formeel bestand of vredesakkoord en na goedkeuring door de Tweede Kamer. Demissionair premier Dick Schoof en minister David van Weel hebben duidelijk gemaakt dat Nederlandse troepen niet in de frontlinie zullen vechten. Mogelijke Nederlandse bijdragen omvatten trainingen, luchtcapaciteiten (bijvoorbeeld F-35-operaties in Polen), helikopters, en luchtverdediging zoals Patriots en raketartillerie.
De uitvoerbaarheid en het afschrikkende effect hangen sterk af van Amerikaanse steun, met name luchtsteun, en van politieke beslissingen in Washington; Osinga noemt Trump en Poetin als cruciale figuren. Aan Russische zijde blijft president Poetin militaire en diplomatieke druk houden, stelt voorwaarden tegen NATO-uitbreiding en beschouwt westerse troepen in Oekraïne als onaanvaardbaar. Kortom: de garantiemacht kan direct veiligheid bieden rond vitale punten en fungeren als afschrikking, maar zal weinig uithalen zolang er geen duurzame politieke oplossing is.