Explosiegolf in Nederland houdt aan, bijna evenveel aanslagen als vorig jaar
In dit artikel:
Het aantal explosies in Nederland blijft dit jaar extreem hoog: tot nu toe zijn 1.356 incidenten geregistreerd door het samenwerkingsverband Offensief Tegen Explosies (waaronder politie en gemeenten). Dat ligt in de buurt van het totaal van 2024 (1.543). De politie spreekt van een schrijnend stabiel hoog niveau: acties om aanslagen te voorkomen hebben effect verzet, maar het geweld is nog lang niet teruggedrongen.
In meer dan 500 gevallen is niet alleen zwaar vuurwerk gebruikt, maar ook brandstof; daders plakken bijvoorbeeld cobra’s aan flessen benzine of jerrycans, waardoor aanslagen veel meer verwoesting en soms dodelijke slachtoffers veroorzaken. Een van de meest gruwelijke voorbeelden is de aanslag in de Haagse wijk Tarwekamp van een jaar geleden, waarbij zes mensen omkwamen na gebruik van circa 200 liter benzine. Dit jaar waren er onder meer een zwaargewonde inwoner in Almere (drie weken geleden) en een grote explosie in een flat in Heerhugowaard, waarbij dertien huizen onbewoonbaar raakten en meerdere mensen naar het ziekenhuis moesten.
Motieven variëren: soms zitten de aanslagen in het criminele milieu, maar in ongeveer de helft van de gevallen gaat het om relationele ruzies of zakelijke conflicten. Vaak blijven echte motieven onduidelijk omdat slachtoffers niet willen of kunnen meewerken. Veel aanslagen blijken bovendien fouten: woningen met het verkeerde huisnummer of in de verkeerde plaats worden getroffen. Een schrijnend voorbeeld is de vuurwerkaanslag in Nieuwkuijk vorig jaar, waarbij een vrouw een onderbeen verloor; de daders hadden vermoedelijk de buren als doelwit.
De daders worden vaak via- via ingehuurd, adressen circuleren via apps, en uitvoerders zijn regelmatig jong en kwetsbaar: van meer dan 300 verdachten dit jaar is de gemiddelde leeftijd 23, maar de grootste groep is 16 jaar. Deze jongeren worden gelokt met snel geld en zijn ook inzetbaar voor andere criminele klusjes, zoals het ophalen van bankpassen of zich voordoen als nepagenten.
Het Offensief Tegen Explosies bestrijdt de geweldsgolf op meerdere fronten: opsporing, preventie en nazorg. Prioriteiten zijn het stoppen van ronselpraktijken bij scholen en begeleid wonen, het aanpakken van tussenpersonen die jongeren recruteren, en het terugdringen van de beschikbaarheid van zwaar vuurwerk. Zolang zware vuurwerkproducten gemakkelijk verkrijgbaar zijn en jongeren bereid zijn aanslagen te plegen, waarschuwen betrokkenen, blijft het probleem hardnekkig.