Experts zien weinig heil in meer afslankmiddelen: 'Paard achter wagen spannen'

In dit artikel:

Zorginstituut Nederland onderzoekt of de afslankmedicijnen Wegovy (semaglutide) en Mounjaro (tirzepatide) in het basispakket moeten komen. Een eventuele vergoeding zou voorlopig gelden voor mensen met ernstig overgewicht; naar schatting gaat het om ruim een miljoen Nederlanders met een BMI van 30 of hoger.

Experts zoals Onno van Schayk (professor Preventieve Geneeskunde) en Hanno Pijl (hoogleraar Diabetologie, LUMC) waarschuwen dat medicatie het onderliggende probleem niet oplost. Van Schayk: "Nee, dit is geen oplossing voor obesitas." Pijl erkent dat de middelen de eetlust dempen en voor sommige patiënten voordelen bieden, maar noemt als groot bezwaar dat de oorzaak — de ongunstige voedselomgeving en beperkte dagelijkse beweging — onaangeroerd blijft. Beide deskundigen zien de medicijnen hooguit als laatste redmiddel; veel mensen krijgen hun gewicht weer terug zodra ze stoppen met de behandeling.

Als alternatief pleiten zij voor structurele veranderingen: een gezondere voedselomgeving, meer dagelijkse beweging door steden en gebouwen anders in te richten (minder afhankelijk van liften en gemotoriseerd vervoer), en gedragsaanpassing vanaf jonge leeftijd. Als illustratie halen ze het project Gezonde Basisschool van de Toekomst aan: een meerjarig onderzoek onder 2.500 leerlingen waarbij scholen een uur extra dagelijkse lichaamsbeweging en gezonde voeding (80% Schijf van Vijf) introduceerden. De resultaten waren positief: geen toename van gevaarlijk buikvet, minder pesten, betere mentale gezondheid en een stijging van rekenprestaties (23% hogere scores).

Pijl waarschuwt dat het vroeg beginnen met gezonde gewoonten cruciaal is en dringt aan op het vermijden van verdere medicalisering van maatschappelijke problemen. Als gewichtsmedicijnen standaard vergoed worden, verwacht hij dat veel mensen ze zullen gaan gebruiken, zonder dat de bron van het overgewicht wordt aangepakt.