Europese rechter: Von der Leyen hield sms'jes met Pfizer-baas onterecht geheim
In dit artikel:
Het Gerecht van de EU heeft bepaald dat Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen onterecht weigerde inzage te geven in tekstberichten die zij uitwisselde met Pfizer-topman Albert Bourla over de aankoop van coronavaccins voor de EU. De zaak, aangespannen door The New York Times, draait om sms- en appberichten uit de periode januari 2021 tot mei 2022, toen de EU onderhandelde over een contract voor 1,8 miljard doses Pfizer-vaccins. De Commissie had de inzage geweigerd met het argument dat deze berichten geen substantiële informatie bevatten en daarom niet waren geregistreerd, maar het Gerecht oordeelt dat die reden niet geloofwaardig is en dat de Commissie onvoldoende heeft aangetoond of zij de berichten überhaupt heeft geprobeerd te achterhalen.
Deze uitspraak is een doorbraak wat betreft transparantie binnen de EU-instellingen, aangezien het voor het eerst is dat het Gerecht stelt dat ook tekstberichten onder de EU-openbaarheidswet (EuroWob) kunnen vallen. Dit betekent dat EU-instanties voortaan verplicht kunnen worden dergelijke communicatie te bewaren en beschikbaar te stellen op verzoek van belanghebbenden. Diverse Europarlementariërs juichen de uitspraak toe als een belangrijke stap richting meer openheid. De Commissie overweegt bezwaar te maken en in beroep te gaan bij het Europees Hof van Justitie.
De Commissie verdedigt het belang van vertrouwelijkheid in sms- en appverkeer als het gaat om beleidsmatige onderhandelingen en stelt zelf de criteria vast voor wat als wezenlijke informatie geldt. Onduidelijk is of de betreffende berichten nog bestaan of misschien zijn verwijderd; dit moet bij een mogelijk beroep verder worden onderzocht. Eerder werd de secrethouding door de Europese Ombudsman als wanbeheer bestempeld.
De context van deze communicatie ligt in de gezamenlijke vaccininkoop van de EU tijdens de coronapandemie. Om fragmentatie te voorkomen en de pandemie effectief te bestrijden, nam de Commissie namens alle lidstaten het voortouw bij het sluiten van contracten met vaccinproducenten. In totaal kochten de EU-landen ruim 4,6 miljard doses, waarvan ongeveer de helft bij Pfizer vanwege de effectiviteit en leveringszekerheid van hun vaccin. Volgens wetenschappers hebben deze vaccinaties in Europa meer dan een miljoen levens gered.