Landen moeten van Europees Hof bij oliewinning kijken naar klimaatgevolgen

In dit artikel:

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft dinsdag geoordeeld dat Noorwegen bedrijven mag laten zoeken naar olie op de Noordpool, maar dat de overheid daarbij wel rekening moet houden met de klimaatgevolgen. De zaak was aangespannen door Greenpeace en de Noorse jongerenorganisatie Natur og Ungdom tegen vergunningen die Noorwegen in 2016 verstrekte voor prospectie ten noorden van het vasteland.

De milieuclubs stelde dat de vergunningverlening te weinig aandacht besteedde aan de CO2-uitstoot die vrijkomt wanneer de gewonnen olie later in het buitenland wordt verbrand, en dat die nalatigheid mensenrechten schaadt. Het EHRM oordeelde echter dat er geen directe schending van mensenrechten is, maar dat overheden de klimaatimpact wél zorgvuldig moeten onderzoeken bij besluitvorming over winning van fossiele brandstoffen. Die toetsing mag volgens het Hof in sommige gevallen later in het vergunningentraject plaatsvinden, waardoor het geen “structureel probleem” zag in Noorwegens werkwijze.

Onderzoekers en activisten zien de uitspraak als een belangrijke stap voorwaarts omdat ze bevestigt dat globale emissies onderdeel van nationale besluitvorming moeten zijn. Het Hof maakte daarnaast duidelijk dat het niet wil beslissen over het bredere klimaat- en energiebeleid van Noorwegen, bijvoorbeeld of nieuwe velden überhaupt geopend moeten worden.

Achtergrond: deze uitspraak volgt op een eerdere EHRM-zaak waarbij Zwitserse klimaatactivisten vorig jaar wél succes boekten. Noorwegen zelf startte dit jaar productie op het noordelijke Johan Castberg-veld (ongeveer 240 km boven Hammerfest), en is de grootste olie- en gasproducent van Europa; de inkomsten stromen grotendeels naar een staatsfonds van ongeveer 1.500 miljard euro.