Europa moet nu met een overtuigend antwoord komen op de Russo-Amerikaanse verbroedering
In dit artikel:
Een autoritair regime dat een vrij buurland binnenvalt en territorium opeist — en daarbij oorlogsmisdaden pleegt — valt niet te rechtvaardigen. Toch is het analytisch nuttig de voorgeschiedenis en motieven van de Russische offensieven te onderzoeken. In De Groene Rekening schetst oud-correspondent Raymond van den Boogaard hoe Moskou herhaaldelijk heeft gehamerd op het idee van een neutrale bufferstaat; waar Stalin na 1945 een gedemilitariseerd Duitsland voor ogen had, verlangt Poetin nu in feite hetzelfde van Oekraïne. Van den Boogaard belicht ook een revisionistisch perspectief op de Koude Oorlog: dat het Kremlin vooral erkenning als grootmacht zocht, niet primair de export van communisme.
De geopolitieke context veranderde fundamenteel toen in 2016 Donald Trump aantrad en Poetin openlijk bevoordeelde. Met Trumps terugkeer en diens warme ontvangst van de Russische leider — recentelijk zichtbaar tijdens een top in Alaska — lijkt het Kremlin precies te krijgen wat het wil: het geduldig aanhoren van zijn claims, inclusief eisen die de Oekraïense soevereiniteit uithollen. Die Amerikaanse houding ondermijnt klassieke principes waarmee de VS het sovjetblok jarenlang tegengesproken heeft en schuift Europa in een moeilijk parket: voor het eerst sinds 1945 staan Europese staten ingeklemd tussen twee autoritaire machthebbers die elkaar de hand schudden.
Hoogleraar Catherine de Vries waarschuwt dat Europa zowel waarden als macht moet versterken; zonder economische en militaire slagkracht zijn principiële oproepen weinig waard. Nederlandse binnenlandse politiek — de val van een kabinet en het opstappen van een minister over een internationaal dossier — illustreert hoe partijpolitiek de noodzakelijke strategische koers bemoeilijkt. De schrijver pleit ervoor de komende verkiezingscampagne te richten op concrete antwoorden op mondiale dossiers: hoe Israël te beteugelen, hoe Oekraïne te steunen en hoe Europese autonomie ten opzichte van de VS te vergroten.