EU-plan voor Russische tegoeden bedreigt Belgische begroting met extra gat van 1,3 miljard euro
In dit artikel:
De Europese Commissie overweegt om bevroren Russische tegoeden bij Euroclear via een omweg als lening beschikbaar te stellen voor Oekraïne. Het gaat om de rekeningen van de Russische centrale bank die sinds de invasie van 2022 zijn geblokkeerd; op de balans van Euroclear staat momenteel ongeveer 194 miljard euro. Euroclear belegt dat geld voorzichtig en genereert daarmee rentes — in de eerste jaarhelft circa 2,7 miljard en naar verwachting ongeveer 5,4 miljard over het hele jaar. Omdat Euroclear in België onderhevig is aan 25% vennootschapsbelasting, leverde en levert die winst de federale schatkist ongeveer 1,3 miljard euro per jaar op, een post die de regering had gerekend bij het financieren van hogere defensie-uitgaven om het budget naar 2% van het bbp te brengen.
Op 10 september stelde commissievoorzitter Ursula von der Leyen voor die contanten vruchtbaar te maken voor een “reparations loan” aan Oekraïne. De precieze invulling wordt nog uitgewerkt, maar het plan probeert te vermijden dat de tegoeden juridisch als confiscatie worden gezien: Rusland zou in ruil nieuw waardepapier (euro-obligaties zonder rente) krijgen waar het later aanspraak op kan maken, onder voorwaarde dat het uiteindelijk schadevergoedingen aan Oekraïne betaalt. Pas nadat Rusland herstelbetalingen verricht, zou Oekraïne de lening aan de EU terugbetalen. De constructie is technisch complex en roept vragen op over rechtszekerheid en de gevolgen voor het vertrouwen in internationale reserves.
De aanleiding is de nijpende financieringsbehoefte van Oekraïne: volgens het IMF is tot eind 2027 mogelijk nog circa 55 miljard euro extra nodig om staatstaken en oorlogsuitgaven te dragen. Duitsland maakte een opvallende koerswijziging: kanselier Merz steunt het plan en noemde een mogelijk bedrag van 140 miljard euro, maar wil dat gelden vooral voor militaire versterking. Dat bedrag zou impliceren grotere budgettaire en politieke gevolgen voor landen als België.
België, de Nationale Bank en de ECB waren tot nu toe terughoudend bij het “confisqueren” van soevereine reserves uit angst voor precedentwerking en aantasting van het vertrouwen in financiële markten. Als de EU daadwerkelijk de Euroclear-contanten inzet, zal België waarschijnlijk andere bronnen moeten vinden om het gemiste belastinginkomen van circa 1,3 miljard per jaar te compenseren. Verder blijven er nog veel openstaande vragen: welk deel van de 194 miljard wordt gebruikt, welke landen delen de risico’s (en doen bijvoorbeeld Hongarije, de VS of het VK mee), en hoe worden juridische en marktrisico’s ingedekt. Euroclear waarschuwt expliciet voor het belang van rechtszekerheid; Rusland reageerde al dreigend via figuren als Medvedev. Europese leiders willen de kwestie de komende weken op Europese vergaderingen verder bespreken.