EU-landen steggelen over aanpak asielhoppers: 'Dan zijn wíj verantwoordelijk voor het terugsturen en de kosten'
In dit artikel:
Eurocommissaris Magnus Brunner heeft in maart een pakket voorgesteld om afgewezen asielzoekers veel sneller en eenvoudiger uit de EU te verwijderen. De voorstellen, onderdeel van het Europese asiel- en migratiepact, bevatten onder meer de mogelijkheid van uitzettingscentra buiten de EU en het verplicht wederzijds erkennen van terugkeerbesluiten tussen lidstaten. Dat laatste houdt in dat wanneer bijvoorbeeld Italië iemand uit Marokko afwijst, een andere lidstaat (zoals Nederland) dat besluit overneemt en verantwoordelijk wordt voor de terugreis.
De maatregel moet asielhoppen tegengaan — afgewezen personen die naar een ander EU-land reizen om het opnieuw te proberen — en zo kosten en schaarse opvangplekken besparen. Momenteel verlaat slechts ongeveer 20 procent van de afgewezen asielzoekers daadwerkelijk de EU, wat de urgentie van het probleem verklaart.
Maar de plannen stuiten op stevig verzet. Duitsland en België vrezen dat landen besluiten massaal afwijzingen uit te spreken, waardoor andere lidstaten opdraaien voor dure terugkeercampagnes. Frankrijk noemt de verplichting achter de schermen een “schijnoplossing” uit angst voor een golf aan beroepen bij nationale rechters. Sommige landen pleiten daarom voor een vrijwillige regeling in plaats van verplichte wederzijdse erkenning. Nederland overweegt in de onderhandelingen ook beperkingen op herhaalde beroepsmogelijkheden om effectievere terugkeer te bereiken; minister David van Weel benadrukt echter dat alleen werkende maatregelen moeten worden doorgevoerd.
Onder de EU-voorzitterschap van Denemarken wordt gezocht naar aanpassingen om een compromis te bereiken. Tegelijkertijd rijst de discussie over veilige terugkeerlanden: terugzending naar landen als Syrië en Afghanistan is omstreden, al sturen sommige landen vrijwillige terugkeerders al weg en heeft Oostenrijk zelfs criminelen naar Syrië uitgezet — een voorbeeld dat Brunner noemt, maar hij waarschuwt dat de situatie niet geschikt is voor massale terugkeer. Duitsland heeft zich meanwhile aangeboden andere landen te ondersteunen bij terugkeer naar Afghanistan.
Kortom: het terugkeerbeleid wordt gezien als het ontbrekende puzzelstukje van het EU-pact, maar de vormgeving — vooral rond verplichte wederzijdse erkenning en veiligheid van bestemmingslanden — vormt het twistpunt in de lopende onderhandelingen.