EU-baas Von der Leyen wil harde aanpak Israël: „Ze gaat voor links door de knieën"
In dit artikel:
De Europese Commissie stelt voor om delen van het samenwerkingsverdrag met Israël tijdelijk op te schorten en handelsvoordelen voor Israël te bevriezen. Voorzitter Ursula von der Leyen kondigde de maatregel aan tijdens haar jaarlijkse toespraak in Straatsburg en zei dat ze die beslissing „met pijn in het hart” neemt. Daarnaast wil de Commissie gerichte sancties invoeren tegen gewelddadige kolonisten en tegen twee Israëlische ministers van de extreemrechtse flank, Itamar Ben-Gvir en Bezalel Smotrich.
De voorstellen gaan verder dan eerdere stappen: de Commissie heeft ook de directe financiële steun aan Israël (minder dan 2 miljoen euro per jaar) voorlopig stopgezet. Doel van de maatregelen is druk uit te oefenen voor de vrijlating van gijzelaars, betere humanitaire toegang tot Gaza, een onmiddellijk staakt-het-vuren en op langere termijn een tweestatenoplossing zonder de invloed van Hamas. Voor definitieve invoering is echter steun van de lidstaten en het Europees Parlement nodig; die meerderheid is verre van zeker. In juli blokkeerden onder meer Duitsland en Italië al een initiatief om Israëlische onderzoeksinstituten uit te sluiten van delen van het EU-programma Horizon, wat aantoont hoe verdeeld de Unie is.
Reacties in het Europees Parlement liepen sterk uiteen. Linkse fracties en de Groenen verwelkomden de aangekondigde stappen; Groen co-voorzitter Bas Eickhout noemde ze noodzakelijk maar onvoldoende en pleitte daarnaast voor aanvullende sancties, waaronder een wapenembargo. Rechts en conservatieven, onder wie SGP-Europarlementariër Bert‑Jan Ruissen, vinden de koers te veel naar links neigen. De sfeer in het halfrond was opvallend vijandig tijdens Von der Leyens toespraak; er werd gejoeld en kort daarna werden twee moties van wantrouwen tegen haar ingediend — eentje van uiterst links en eentje van de extreemrechtse fractie Patriotten voor Europa — die in oktober behandeld moeten worden.
Von der Leyen verdedigde in Straatsburg ook haar handelsbeleid met de Verenigde Staten, dat zij ziet als het voorkomen van een handelsoorlog, en benadrukte dat de EU haar groene en digitale standaarden zal blijven beschermen. Al met al legt haar toespraak de splijting binnen de Unie bloot: enerzijds roep om strengere maatregelen tegen Israël vanwege de situatie in Gaza, anderzijds terughoudendheid en zorgen over politieke en economische gevolgen van te verre stappen.