„Waar is Erdogan mee bezig?", vragen veel Turken zich af
In dit artikel:
Sinds jaar en dag voert president Recep Tayyip Erdogan een doelgerichte strategie om de belangrijkste oppositiepartij CHP te verzwakken, stelt Turkijespecialist Kaan Özgök. Hij vergelijkt de verhoudingen met een "kat-en-muisspel": Erdogan als machtige jager, de CHP als partij die telkens ternauwernood weet te ontkomen maar steeds meer onder druk staat. Volgens Özgök heeft Erdogan het justitiële apparaat grotendeels onder controle en beheerst hij vrijwel alle media, waardoor vrije pers nauwelijks bestaat.
De confrontatie escaleerde nadat de CHP in 2019 verrassend de burgemeester van Istanbul binnenhaalde (Ekrem İmamoğlu). In mei 2023 won Erdogan de presidentsverkiezingen van CHP-leider Kemal Kılıçdaroğlu. Na die nederlaag startte de CHP een verjongingsslag; in maart 2024 boekte de partij flinke winst bij de lokale verkiezingen, toen zij in veel gemeenten aan de macht kwam. Dat succes leidde tot tegenmaatregelen vanuit Ankara: bevoegdheden van lokale besturen werden beperkt en door de regering verzwakt waar de CHP regeert.
In het najaar van 2024 werd Kılıçdaroğlu vervangen als partijvoorzitter door de much jongere Özgür Özel, die volgens critici nieuw elan bracht. Erdogan reageerde harder: İmamoğlu belandde deze lente in voorarrest op beschuldiging van corruptie, en daarna werden nog zeventien CHP-burgemeesters en honderden gemeentefunctionarissen gearresteerd. De regering probeert nu ook de interne CHP-leiderschapssituatie aan te vechten: een rechtbank in Ankara zou deze week uitspraak doen over de geldigheid van het congres dat Özel tot voorzitter koos, maar stelde de zitting uit tot 24 oktober. Als dat congres ongeldig wordt verklaard, zou Özel zijn post verliezen en zou Kılıçdaroğlu teruggeplaatst kunnen worden — wat volgens Özgök voor Erdogan aantrekkelijk is omdat Kılıçdaroğlu als zwakker tegenwicht fungeert.
Özel heeft een buitengewoon congres uitgeschreven om zich zondag opnieuw te laten bevestigen; hij daagde Kılıçdaroğlu ook uit om weer te kandideren, iets dat de oud-voorzitter naar verwachting niet zal doen. Özgök waarschuwt dat, mocht interne ontwrichting niet slagen, Ankara nog talloze andere middelen heeft om oppositie te breken: druk op CHP-leden om over te lopen, juridische acties en politieke intimidatie. Tegelijkertijd groeit onder de bevolking onvrede over de economie (inflatie rond 64 procent, hoge werkloosheid voor afgestudeerden), maar volgens Özgök lijkt Erdogan zich daar weinig van aan te trekken. Minister van Justitie Yilmaz Tunc blijft formeel volhouden dat Turkije een rechtsstaat is — iets wat veel Turken cynisch betwijfelen.