'Er zijn verschillen tussen kinderen uit huurhuis- en kinderen uit koophuisgezinnen'
In dit artikel:
Malu de Bont (35), journalist en auteur van Je verdiende loon, onderzoekt hoe grote verschillen in startkapitaal binnen dezelfde generatie twintigers en dertigers bepalen wie financieel vooruitkomt. Uit gesprekken met ongeveer 140 leeftijdsgenoten koppelt ze financiële kansen vooral aan het gezin van herkomst: kinderen uit koophuishuishoudens profiteren van materiële steun en netwerken, de zogenaamde "will haves", terwijl jongeren uit huurhuishoudens—de "won’t haves"—achterblijven. Volgens De Bont ontstaat een ongelijkheid die zelden wordt besproken: “Daar moet over gepraat worden.”
Centraal staat de rol van woningbezit. Hulp van ouders bij de aankoop van een huis levert een enorme voorsprong op — lagere woonlasten, waardestijging en fiscale voordelen zorgen dat huiseigenaren al vroeg vermogen opbouwen, nog voordat grote erfenissen vanuit de babyboomgeneratie doorstromen. Die overdracht van vele honderden miljarden leidt volgens commentaar in buitenlandse media tot wat wel een New Inheritocracy wordt genoemd: vermogen dat generatie na generatie concentreren en maatschappelijke invloed vergroot.
De Bont combineert persoonlijke ervaring (zij groeide op zonder vermogende ouders maar kwam later via omwegen in een koophuis terecht) met breed onderzoek. Ze beschrijft hoe veel won’t haves zichzelf de schuld geven van achterstanden, terwijl het vaak simpelweg neerkomt op waar je geboren bent en welk vermogen je meekrijgt. Tegelijk werken sociale media en de cultuur van maakbaarheid tegen: influencers presenteren hun succes als volledig zelfverdiend, wat druk en schaamte vergroot bij wie die privileges niet heeft. Dit vergemakkelijkt ook het gebruik van kredietproducten en achterafbetalen waardoor jongeren financieel kwetsbaar worden.
De auteur onderscheidt in opvoedstijlen het verschil tussen loyaliteit en autonomie: gezinnen die nadruk leggen op autonomie benadrukken eigen prestatie en verbergen zo soms de rol van ouderlijke steun, wat het gesprek over ongelijkheid bemoeilijkt. De Bont pleit voor openheid over deze ongelijkheden en voor realistische verwachtingen, omdat erkenning kan leiden tot minder prestatiedruk en betere mentale gezondheid.
Praktisch advies uit het boek: houd zelf de regie over je geld — begin met een simpel overzicht van inkomsten en uitgaven. Dat is volgens haar een klasseloze, nuttige stap die zowel will haves als won’t haves helpt overzicht en rust te krijgen.