Energie dreigt onbetaalbaar te worden voor inwoners buiten de Randstad, blijkt uit nieuw onderzoek
In dit artikel:
Onderzoek van Berenschot in opdracht van energiebedrijf Essent waarschuwt dat energie binnen tien jaar voor miljoenen Nederlandse huishoudens onbetaalbaar dreigt te worden omdat ze hun woningen niet kunnen verduurzamen. Nu varieert de energierekening al sterk — van minder dan 1 procent tot circa 15 procent van het inkomen — afhankelijk van regio, woningtype en isolatiestatus. Volgens het rapport zal 42 procent van de huishoudens in 2035 extreem kwetsbaar zijn voor hoge energieprijzen; vooral huurders en lage inkomens lopen groot risico omdat zij geen geld hebben voor investeringen zoals isolatie, zonnepanelen of warmtepompen.
De studie brengt sterke regionale verschillen in kaart: bewoners van provincies als Drenthe, Groningen, Friesland en Limburg geven een tot drie keer groter deel van hun inkomen aan energie dan Randstedelingen. In Groningen ligt het aandeel rond 8 procent, terwijl Utrecht op ongeveer 5 procent zit. Ook binnen steden bestaan scherpe kloven; in Amsterdam betaalt een huishouden in de armste wijk tot negen keer zoveel als een bewoner elders in de stad. Berenschot-onderzoeker Thijs Verboon wijst erop dat huizen in de Randstad vaak kleiner en zuiniger zijn en dat hogere inkomens het gemakkelijker maken om te investeren in besparende maatregelen.
De energietransitie versterkt deze ongelijkheid: wie kan investeren, drukt zijn kosten, wie dat niet kan, ziet vaste lasten relatief zwaar toenemen. Bovendien zullen de komende jaren de vaste lasten stijgen omdat de kosten van uitbreiding van het elektriciteitsnet over alle consumenten worden verdeeld. Scherpe prijsstijgingen zoals na de Russische inval in Oekraïne lieten al zien hoe kwetsbaar veel huishoudens zijn; toen was ingrijpen door de overheid en een prijsplafond nodig.
Essent noemt de uitkomsten onacceptabel en doet drie voorstellen aan het kabinet: één duidelijk en toegankelijk loket voor subsidies, een afdwingbaar recht op verduurzaming voor particuliere huurders, en het omzetten van het Tijdelijke Noodfonds Energie in een structureel fonds met minimaal 50 miljoen euro vanaf januari 2026. Essent roept politieke partijen op betaalbare energie hoog op de verkiezingsagenda te zetten. Resi Becker, ceo van Essent: "Energie moet betaalbaar zijn voor alle Nederlanders, ongeacht waar je woont."