Energie dreigt onbetaalbaar te worden voor inwoners buiten de Randstad
In dit artikel:
Onderzoek van Berenschot in opdracht van energieleverancier Essent waarschuwt dat energie binnen tien jaar voor miljoenen Nederlandse huishoudens onbetaalbaar dreigt te worden omdat ze hun woningen niet kunnen verduurzamen. Nu varieert de energielast van huishoudens al sterk — van minder dan 1 tot 15 procent van het inkomen — maar volgens de studie zal 42 procent van de huishoudens in 2035 extreem kwetsbaar zijn voor hoge prijzen. Vooral huurders en mensen met lage inkomens lopen risico omdat zij vaak niet over de middelen beschikken om te investeren in isolatie, zonnepanelen of warmtepompen.
Regionale verschillen zijn fors: woningen in de Randstad zijn doorgaans kleiner, energiezuiniger en worden bewoond door hoger verdienenden, waardoor de energierekening daar relatief minder zwaar weegt. In provincies als Drenthe, Groningen, Friesland en Limburg moeten huishoudens een tot drie keer meer van hun inkomen aan energie besteden dan Randstedelingen; een gemiddeld gezin in Groningen betaalt nu al ongeveer €105 meer per maand dan een vergelijkbaar huishouden in Utrecht. Gemiddeld gaat 6,4 procent van het Nederlandse inkomen naar energie, maar in Groningen is dat circa 8 procent. Binnen steden bestaan bovendien grote lokale verschillen; in Amsterdam kan het aandeel in de armste wijken tot negenmaal hoger zijn dan elders in de stad.
De energietransitie versterkt deze kloof omdat wie kan investeren zijn kosten omlaag brengt, terwijl vaste lasten bovendien stijgen door de kosten van uitbreiding van het elektriciteitsnet die over alle consumenten worden verdeeld. Eerder bleek al dat ongeveer 640.000 huishoudens te maken hebben met energiearmoede (meer dan 10 procent van het inkomen).
Essent-directeur Resi Becker noemt de uitkomsten zorgelijk en doet drie voorstellen: één overzichtelijk loket voor subsidies, een afdwingbaar recht op verduurzaming voor particuliere huurders en een permanente Noodfonds Energie vanaf januari 2026 met minimaal €50 miljoen om acute problemen beter te kunnen opvangen. Essent roept politici op betaalbare energie hoog op de verkiezingsagenda te zetten.