Empathie tonen als strafmaatregel

In dit artikel:

Frank Caprio, recent overleden en door velen bestempeld als “de vriendelijkste rechter van de wereld”, werd bekend om zijn menselijke, empathische manier van rechtspreken. Zijn vader leerde hem te bedenken hoe je zelf behandeld zou willen worden, een leidraad die hij toepaste in de rechtszaal. Caprio was van 1985 tot 2023 rechter en stond van 2000 tot 2020 centraal in de tv-serie Caught in Providence, waarin zijn aanpak veel aandacht trok. In beeldenbeeld uit de show is te zien hoe hij bijvoorbeeld een boete van 300 dollar ongeldig verklaart omdat een gezin op de ochtend van de zitting geen geld had om te eten — een illustratie van zijn nadruk op gezond verstand en bescherming van kwetsbaren.

De auteur koppelt Caprios werkwijze aan het onderwijs: leerlingen die “buiten de lijntjes” kleuren vragen vaak om context en begrip — denk aan motivatieproblemen, groepsdruk of moeilijke thuissituaties. In plaats van direct straffen pleit de tekst voor één-op-één-gesprekken in een veilig klimaat: niet vooraf oordelen, goed luisteren, achtergronden onderzoeken en waar nodig informatie ophalen bij eerdere mentoren of via leerlingvolgsystemen zoals Magister. Zo ontstaat een meer begripvolle relatie die gedragsverbetering bevordert en escalaties kan voorkomen.

Caprio wordt zo ook gezien als onbedoeld pedagoog: zijn voorbeeld toont dat regels flexibeler kunnen worden toegepast en dat tijd investeren in gesprek vaak effectiever is dan het automatisch opleggen van standaardstraffen. Volgens de auteur zou meer handelen naar dit principe de samenleving vriendelijker en rechtvaardiger maken.