Emotie en misvattingen over 'tegenpartij' in nasleep moord op Charlie Kirk
In dit artikel:
Conservatieve activist Charlie Kirk is recentelijk vermoord in de VS, en nog voordat de dader bekend was, wezen politici en hun aanhangers op elkaar als schuldigen. Aan de rechterkant van het politieke spectrum luidden stemmen — waaronder president Trump en Fox-presentator Jesse Watters — dat links verantwoordelijk zou zijn voor politiek geweld; veel Democraten veroordeelden de moord wel, maar wezen niet direct naar Republikeinen. De gouverneur van Illinois, JB Pritzker, noemde expliciet de retoriek van de president als aanjager van geweld.
Onder de Amerikaanse bevolking zelf is er paradoxaal gedrag: vrijwel niemand keurt politiek geweld goed, zo blijkt uit onderzoek, maar beide kampen denken dat de ander wél bereid is tot geweld. Een metastudie van Dartmouth uit 2024 laat zien dat minder dan 4 procent geweld tegen politieke tegenstanders goedkeurt en minder dan 2 procent moord als acceptabele strategie ziet. Tegelijkertijd gelooft een groot deel van kiezers dat tegenstanders geweld zouden gebruiken, wat duidt op sterke emotionele polarisatie — meer haat en wantrouwen dan daadwerkelijke ideologische kloof.
Experts waarschuwen dat die emotionele polarisatie, gecombineerd met makkelijk verkrijgbare vuurwapens en een medialandschap dat spectaculaire daden wereldwijde aandacht bezorgt, radicalisering en incidenteel politiek gemotiveerd geweld aanwakkert. In de afgelopen jaren zijn slachtoffers aan beide kanten van het politieke spectrum gevallen: de mishandeling van de man van Nancy Pelosi (2022), het schietincident bij een honkbaltraining waarbij Steve Scalise gewond raakte (2017), de moord op een deelstaatvertegenwoordiger in Minnesota dit jaar, en de poging op het leven van Trump vorig jaar.
De vroege reacties op Kirk’s moord riepen herinneringen op aan eerdere aanslagen waarbij onmiddellijke schuldtoewijzing aan de tegenpartij optrad, terwijl latere onderzoeken soms een complexer beeld gaven van de motieven van daders. Dat gebrek aan geleerde lessen vergroot de zorg: zelfs als de meeste burgers geweld afkeuren, maakt de combinatie van wederzijds wantrouwen, opzwepende politieke retoriek en gemakkelijke toegang tot wapens de Verenigde Staten kwetsbaarder voor nieuwe uitbarstingen van politiek gemotiveerd geweld.