Eindsprint campagne begonnen: ogen gericht op 'motorblok' CDA en D66
In dit artikel:
De campagne komt in de slotfase echt in beweging: met rally’s en een druk “super saturday” in het voorlaatste weekend vóór de verkiezingen nemen lijsttrekkers scherper stelling. Centraal staan het CDA en D66, partijen die waarschijnlijk doorslaggevend worden bij de formatie.
CDA-leider Henri Bontenbal en vooral D66-voorman Rob Jetten kijken tevreden terug op recente momenten in de campagne: na partijprogramma-doorrekeningen en twee debatten scoorden zij goed in waarderingsonderzoeken van Ipsos I&O. De opmars van Bontenbal, die maandenlang in de peilingen steeg, stokte deze zomer echter; in Den Haag wordt getwijfeld of het CDA te vroeg zijn piek bereikte. D66 daarentegen laat sinds kort een opwaartse trend zien. Jetten profiteerde duidelijk toen PVV-leider Geert Wilders niet aan het RTL-debat deelnam; D66 had 36 uur om zich klaar te stomen en zijn optreden werd – net als dat van Bontenbal – in het Ipsos-onderzoek veelgeprezen.
Opvallend is de symboliek die D66 inzet: de Nederlandse vlag is prominent aanwezig bij partijbijeenkomsten, een bewuste breuk met eerdere aversie binnen de partij tegen nationale symbolen. Die verschuiving past bij een rechtere koers van D66; Jetten hintte al op een strenger asielbeleid en sluit samenwerking met rechtse JA21 niet uit, wijzend op recente gezamenlijke successen zoals het terugdraaien van onderwijsbezuinigingen en btw-verlagingen.
GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans ziet ruimte ontstaan doordat de VVD zelf naar rechts opschuift, waardoor D66 positie aan die kant van het politieke spectrum kan innemen. Timmermans verwacht geen grote breuk met het CDA over asielbeleid en hoopt CDA en D66 voor een progressievere coalitie te winnen, met afspraken over nationale en Europese aanpak en demografische vraagstukken als aanknopingspunten.
De VVD worstelt: lijsttrekker Dilan Yesilgöz wordt laag gewaardeerd en de partij sluit veel combinaties uit, waardoor ze politiek geïsoleerd dreigt te raken. VVD’ers proberen het CDA naar rechts te trekken en waarschuwen voor een “linkse” CDA-variant onder Bontenbal.
Zondagavond volgt het tweede RTL-debat met onder anderen Timmermans, Bontenbal, Yesilgöz, Jetten, JA21’s Joost Eerdmans en SP’er Jimmy Dijk. De uitkomst is belangrijk: volgens Ipsos I&O is slechts 17% van de kiezers vrijwel zeker over zijn keuze; 83% zweeft of twijfelt nog, waardoor de komende dagen en debatten doorslaggevend kunnen zijn.