Einde van een tijdperk: NS neemt afscheid van locomotieven en intercityrijtuigen
In dit artikel:
Zaterdag rijden de laatste klassieke intercityrijtuigen van de NS hun definitieve geplande dienst: daarmee verdwijnt niet alleen een type materieel van het spoor, maar ook het fenomeen van binnenlandse reizigerstreinen die door lokomotieven worden getrokken — een lijn die teruggaat tot de eerste stoomtrein in 1839. De overgebleven zes locomotief-rijtuigcombinaties (locomotief voor en achter met zeven tussenliggende wagons) worden voor het laatst ingezet op trajecten tussen Den Haag en Eindhoven.
De 45 jaar oude rijtuigen gaan ruim tien jaar later met pensioen dan gedacht. De Fyra/AnsaldoBreda‑treinen die rond 2014 hun vervanging moesten brengen, bleken onbetrouwbaar en werden teruggestuurd, waardoor de uitfasering van de intercityrijtuigen is uitgesteld. Inmiddels heeft de NS voldoende Intercity Nieuwe Generatie-treinen (ICNG) van Alstom ontvangen — in dienst sinds april 2023 — om de oude stellen te vervangen.
Historische en operationele feiten: in totaal bouwde de NS ooit 317 van deze intercityrijtuigen; er zijn er nu nog 42 in bezit, waarvan een deel de afgelopen jaren is verkocht (onder meer 72 wagons naar Tsjechië). Per rijtuig is gemiddeld zo’n 8 miljoen kilometer afgelegd — bijna tweehonderdmaal de aardomtrek — en in 1989 trok één locomotief zestig van deze wagons over Kijfhoek naar Eindhoven, een trein van ruim 1.600 meter die destijds het wereldrecord voor langste trein opleverde. Eén rijtuig is omgebouwd tot koninklijk rijtuig en is te zien in het Spoorwegmuseum in Utrecht.
De wagons hebben een rijke loopbaan: binnenlandse diensten zoals Zandvoort–Maastricht/Heerlen en de IJssellijn, internationale verbindingen Amsterdam–Brussel en Den Haag–Keulen, en zogeheten Ardennenexpres-sommerservices naar Luxemburg. Ze verschenen in verschillende kleurstellingen, met name het bekende blauw-geel en later wit-roze-rood tijdens de Fyra-periode.
Hoewel de formele pensioenstreep zaterdag wordt getrokken, houdt de NS een deel van het materieel als reserve klaar; incidentele ritten zijn dus nog niet volledig uitgesloten. Er is ook belangstelling geweest voor herbestemming — vorig jaar gingen er wagons naar Tsjechië en Defensie toonde interesse om exemplaren om te bouwen tot mobiel ziekenhuis.