Eerste officiële ijsdag van de winter, hele dag onder nul in De Bilt

In dit artikel:

Op Tweede Kerstdag bleef het in grote delen van Nederland de hele dag onder nul, waarmee dit seizoen officieel zijn eerste ijsdag kende. In Twente werd het met ongeveer -2,0 °C het koudst, terwijl het KNMI-station in De Bilt een maximum van -0,2 °C noteerde. Door die landelijke koudeperiode konden op veel plaatsen schaatsen en ijsactiviteiten plaatsvinden.

Historisch gezien komt deze eerste ijsdag relatief laat: het langjarig gemiddelde valt rond 19 december, maar dertig jaar geleden was dat nog rond 6 december — een verschuiving van ongeveer 13 dagen richting later in het seizoen. Het komt tegenwoordig weinig meer voor dat de eerste ijsdag al in november plaatsvindt; die situatie deed zich in deze eeuw slechts drie keer voor (2004, 2010 en 2023).

De tekst zet die ontwikkeling in een breder perspectief: sommige winters kenden zeer late eerste ijsdagen (bijv. 1948 op 18 februari; 1975 en 2012 ook erg laat), terwijl andere jaren juist extreem veel ijsdagen gaven — 1947 is een recordjaar met 61 ijsdagen in Eelde. Aan de andere kant was 2020 bijna ijsdagloos: daar werd slechts één ijsdag geregistreerd in Ell. Ook historische uitschieters worden genoemd, zoals een uitzonderlijk late ijsdag op 5 april 1911 in Den Helder en Maastricht.

Kort gezegd: dit seizoen begon de koudeperiode pas rondom Tweede Kerstdag, wat past in een langjarige trend waarbij de eerste landelijk geldende ijsdag later valt dan vroeger.