Eerste chartervlucht met Syriërs vertrekt terug naar huis: 'Aantal terugkeerverzoeken neemt toe'
In dit artikel:
Vanochtend vertrokken 84 Syrische vluchtelingen met een door de Nederlandse overheid gecharterd vliegtuig vanaf Rotterdam The Hague Airport naar Syrië. Het was de eerste keer dat in één keer zo’n grote groep vrijwillig terugkeerde in een vlucht die door Nederland werd geregeld; in totaal keerden de afgelopen maanden al zo’n zeshonderd Syriërs uit eigen beweging terug.
De groep bestond uit gezinnen met kleine kinderen en alleenreizenden die vaak nog in de Nederlandse asielprocedure zaten of al een verblijfsvergunning hadden. Wie meevloog tekende documenten waarmee hij afstand deed van zijn asielprocedure of verblijfsstatus in Nederland. De Dienst Terugkeer en Vertrek (DTenV) regelde en betaalde de reis en keerde bij vertrek contant vertrekgeld uit: 2.800 euro per volwassene en 1.650 euro per minderjarig kind. DTenV-directeur Simone Steendijk zegt dat de vraag om terugkeer recent toenam en dat de dienst bij succes vaker dit soort vluchten overweegt te organiseren.
Terugkeerders noemen uiteenlopende drijfveren: gezin en familie die in Syrië verblijven, onvrede of onzekerheid over het leven in Nederland en in sommige gevallen een verbeterde veiligheidssituatie in delen van Syrië. Voorbeelden uit de groep illustreren die motieven: Abdullah zegt dat de Nederlandse procedure te lang duurde en dat hij niet langer wilde wachten op gezinshereniging; een gezin met de twaalfjarige Mahir, dat vluchtte toen hij baby was, keert terug naar Aleppo omdat familie daar een huis heeft geregeld en Mahir op 30 september weer op school kan.
De terugkeer vindt plaats tegen een achtergrond van aanhoudende onrust in Syrië. Na de val van Bashar al-Assad in december 2024 door HTS bleef geweld en onzekerheid bestaan: wraakacties tegen alawieten, aanvallen op druzen, onduidelijke situatie in Koerdische gebieden en Israëlische luchtaanvallen, plus economische ineenstorting en grote tekorten aan basisvoorzieningen. Toch meldt de VN dat sinds de val van Assad ongeveer 850.000 Syriërs terugkeerden — een fractie van de circa 6 miljoen die het land sinds 2011 verlieten. Vanuit Nederland keerden tot nu toe zo’n 600 Syriërs terug; Nederland ontving in eerdere jaren ongeveer 140.000 Syrische vluchtelingen.
De Nederlandse overheid heeft de vlucht afgestemd met Syrische autoriteiten en gezorgd voor de benodigde papieren, maar stelt dat haar verantwoordelijkheid na aankomst in Syrië ophoudt. DTenV benadrukt dat terugkeerders vooraf geïnformeerd zijn over de aanhoudende onduidelijkheid ter plaatse. Tegelijkertijd blijven ook nieuwe Syrische asielaanvragen en gezinsherenigingen in Nederland doorgaan: in juli vroegen 257 Syriërs voor het eerst asiel aan en kwamen ruim 1.000 via gezinshereniging naar Nederland. Mocht terugkeer niet lukken, kunnen teruggekeerden volgens DTenV opnieuw een asielprocedure in Nederland starten.