Een wereldwijde miljardairsbelasting: zo doe je dat
In dit artikel:
Zeven Nobelprijswinnaars voor Economie, waaronder Paul Krugman en Joseph Stiglitz, roepen in een open brief op tot een wereldwijde alternatieve minimumbelasting van 2 procent op het vermogen van miljardairs, omdat deze groepen relatief weinig belasting betalen ondanks hun enorme rijkdom. Dit voorstel, onder meer gepromoot door de Franse econoom Gabriel Zucman, richt zich op het belasten van het totale vermogen in plaats van alleen het inkomen, aangezien dat voor superrijken gemakkelijker te manipuleren is. In Nederland is dit probleem extra urgent, daar miljardairs hier relatief nog minder belasting zouden afdragen dan bijvoorbeeld in de VS.
Het basisidee is eenvoudig: miljardairs moeten jaarlijks een minimumbedrag aan belasting betalen over hun totale vermogen, mits zij niet voldoende inkomstenbelasting over hun vermogen betalen. De uitvoering van zo’n vermogensbelasting stuit echter op verschillende uitdagingen. Zo is het moeilijk om het volledige vermogen nauwkeurig in kaart te brengen, zeker bij goederen die niet duidelijk geregistreerd zijn zoals kunst, sieraden, cryptocurrency en niet-beursgenoteerde bedrijven. De waardebepaling van die laatste groep is problematisch omdat deze bedrijven geen openbare aandelenkoersen hebben en hun balans vaak niet de werkelijke marktwaarde of immateriële activa zoals goodwill weerspiegelt. Dit kan leiden tot langdurige conflicten tussen de fiscus en vermogende personen.
Een bijkomend probleem is belastingontwijking door emigratie. Miljardairs zouden ervoor kunnen kiezen te verhuizen naar landen zonder deze vermogensbelasting. Een zogenoemde ‘trailing tax’ zou belastingheffing na emigratie moeten waarborgen, maar de internationale belastingverdragen en de benodigde aanpassingen maken dit ingewikkeld. Bovendien leidt vermogensbezit in meerdere landen tot mogelijke dubbele belastingheffing, waardoor internationale afspraken en verdeelsleutels nodig zijn om conflictsituaties te voorkomen.
In Nederland zouden naar schatting circa vijftig miljardairs in totaal ongeveer 60 miljard euro vermogen bezitten. Een alternatieve minimumbelasting van 2 procent op dit vermogen kan zo’n miljard euro extra belastinginkomsten genereren. Indien deze maatregel wordt uitgebreid naar multimiljonairs met een vermogen van minimaal 100 miljoen euro, kan het te belasten vermogen zelfs boven de 250 miljard uitkomen en de opbrengst verviervoudigen.
Het voorstel sluit aan bij bredere discussies en plannen om het belastingstelsel te hervormen, waarbij sommige experts pleiten voor een algemene vermogensbelasting in plaats van alleen inkomstenbelasting, om eerlijker bij te dragen aan de financiering van publieke voorzieningen. Het invoeren van een vermogensbelasting vereist echter zorgvuldige afwegingen en internationale samenwerking om te zorgen voor rechtvaardigheid en uitvoerbaarheid.