Een maand na bestand: humanitaire catastrofe in Gaza lang niet voorbij
In dit artikel:
Ongeveer een maand na het ingaan van de wapenstilstand in Gaza blijft de situatie onzeker en menselijk lijden groot. Zowel Israël als Palestijnse strijdgroepen overtreffen het bestand: op 28 oktober voerde Israël een grootschalige luchtaanval uit waarbij 104 Palestijnen omkwamen; sinds het begin van het bestand zijn er in totaal zo’n 240 doden geregistreerd.
Een belangrijk onderdeel van de overeenkomst was het ruilen van gevangenen en het teruggeven van lichamen. Alle nog levende gijzelaars zijn vrijgelaten; van de 28 overledenen zijn er 24 lichamen overgedragen. Israël wacht nog op vier lichamen, waarmee Hamas volgens Israël het bestand schendt. Hamas wijst erop dat veel lichamen onder puin liggen en dat opgravingen bemoeilijkt worden doordat zware materieel, zoals graafmachines, niet wordt toegelaten.
Israël heeft bovendien een denkbeeldige ‘gele lijn’ door Gaza uitgezet; het leger bezet circa de helft van het gebied en Palestijnen mogen die zones niet betreden. Dat heeft geleid tot massale concentratie van mensen in beperkte gebieden. Meer dan tachtig procent van de woningen is verwoest, waardoor veel gezinnen in tenten verblijven en de wederopbouw stagneert door de Israëlische blokkade. Hulpgoederen voor onderdak liggen klaar maar mogen niet worden binnengebracht, waarschuwt het Rode Kruis.
De humanitaire hulp blijft achter bij de behoefte. De Wereldgezondheidsorganisatie stelt dat er ongeveer 600 vrachtwagens per dag nodig zijn; in werkelijkheid passeren er 200 tot 300. Het Wereldvoedselprogramma deelde in oktober wel maaltijden uit aan ongeveer een miljoen mensen, maar benadrukt dat dat onvoldoende is en dat vooral Noord-Gaza moeilijk bereikbaar blijft. Voedselprijzen zijn hoog en verse producten schaars; inwoners spreken van grote zorgen over de naderende winter.
Gezondheidszorg en voedingssituatie zijn zorgwekkend: MSF signaleert veel huidinfecties door slechte leefomstandigheden en dagelijks nieuwe gevallen van acute ondervoeding. Het Rode Kruis wijst erop dat ongedaan maken van langdurige ondervoeding voorzichtig medisch begeleid moet gebeuren; veel distributie bestaat uit rijst en meel, ontbreken van verse vitamines belemmert herstel. Geen enkel ziekenhuis in Gaza is volledig operationeel; slechts 14 van de 36 ziekenhuizen functioneren deels. Medicijnen komen binnen, maar veel apparatuur ontbreekt. De VN meldt dat 16.500 Palestijnen medische evacuatie nodig hebben omdat behandeling lokaal niet mogelijk is; 700 mensen stierven terwijl ze wachtten op evacuatie.
Kortom: het bestand heeft bloedingen en vrijlatingen mogelijk gemaakt, maar de humanitaire crisis, infrastructuurvernietiging en beperkte toegang tot hulp en wederopbouw houden Gaza in een acute noodfase.