Een kijkje in de vuurtoren van Schiermonnikoog die te koop staat. En hoezo is dit het enige Nederlandse Waddeneiland met twee vuurtorens?
In dit artikel:
De Zuidertoren op Schiermonnikoog, een 172 jaar oude vuurtoren uit 1854, staat sinds kort te koop voor 750.000 euro. Met een hoogte van 32 meter en een rijke geschiedenis als vuurtoren, watertoren, opslagplaats, zendmast en zelfs concertzaal, is het een opvallend monument op het eiland. De eigenaar, een oud-zeeman die liever anoniem blijft, benadrukt dat wonen er niet mogelijk is, maar dat de toren geschikt is voor activiteiten zoals kleinschalige concerten, waarvoor de toren als de kleinste concertzaal van Nederland fungeert met plek voor 22 bezoekers.
De toren is in 2018 opgeknapt door de Stichting Behoud Zuidertoren, nadat deze sinds 1992 eigendom van KPN was en in verval raakte. De stichting had plannen om van de toren een toeristische attractie te maken, vergelijkbaar met de vuurtoren van Ameland, maar liep vast in de samenwerking met de gemeente. De Zuidertoren bevat onder meer een groot waterreservoir van 44 kubieke meter uit zijn tijd als watertoren, dat nu nog aanwezig is maar verwijderd kan worden om de trappen beter toegankelijk te maken.
De Zuidertoren is een van de twee identieke vuurtorens op Schiermonnikoog, samen met de Noordertoren. Beide werden gebouwd op last van Koning Willem III vanwege het belang van het Friese Zeegat voor de scheepvaart. De dubbele torens hadden elk een vast licht om verwarring met nabijgelegen vuurtorens op Borkum en Terschelling te voorkomen. In 1904 werd de Zuidertoren buiten gebruik gesteld als vuurtoren omdat de navigatieroutes veranderden. Sindsdien vervulde hij diverse andere functies, zoals opslag en een luisterpost tijdens de Eerste Wereldoorlog. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij door de Duitsers gecamoufleerd.
Momenteel maakt de Zuidertoren deel uit van een gebied dat de gemeente de ‘Gouden Driehoek’ noemt, samen met de voormalige energiecentrale en het reddingsbootgebouw. Er zijn plannen om dit gebied te herontwikkelen, waarbij onder meer de energiecentrale gesloopt wordt voor nieuwbouw. Terwijl stichtingen werken aan de realisatie van een maritiem museum in de KNRM-kazerne, wordt overwogen om ook de Zuidertoren daarin te betrekken. De VVV hoopt op een koper die de toren wil behouden en openstellen, maar zowel de gemeente als lokale stichtingen zien af van aankoop vanwege gebrek aan middelen.
De bouw van de torens was destijds een logistieke uitdaging, waarbij bouwmaterialen per schip werden aangevoerd en het leger inzet nodig had om de harde werkomstandigheden aan te kunnen. De Zuidertoren blijft ondanks zijn status als rijksmonument voorlopig een unieke, maar onbekende icoon op Schiermonnikoog met veel onbenutte potentie voor cultuur en toerisme.