Een jaar na het protest tegen Saudische sponsor zwijgt de Fifa nog steeds
In dit artikel:
Precies een jaar geleden stuurden 106 profvoetbalsters een open brandbrief naar de wereldvoetbalbond FIFA met het verzoek om de sponsordeal met het Saudische staatsoliebedrijf Aramco te beëindigen; later groeide de groep ondertekenaars naar 135. De actie, mede geïnitieerd door oud‑Oranje-international Tessel Middag, trok enorme media-aandacht — ongeveer 2.750 artikelen en een geschatte advertentiewaarde van meer dan 100 miljoen dollar — en leverde de speelsters een nominatie op bij de Engelse Sport Positive Awards als voorbeeld van atletenactivisme.
De speelsters vinden de Aramco-deal onverenigbaar met de waarden van hun sport. Ze noemen mensenrechtenschendingen in Saudi-Arabië — onder andere de beperkte rechten voor vrouwen en het strafrecht tegen lhbti+-personen — en wijzen op Aramco’s enorme CO2-uitstoot als redenen om de samenwerking af te keuren. Hooggeplaatste internationalen zoals Vivianne Miedema, Pernille Harder en Magdalena Eriksson stonden achter de oproep, wat volgens Middag extra gewicht geeft aan de protesten.
Reactie van FIFA bleef uit. Middag zegt dat de bond de brief nooit serieus beantwoordde en dat pogingen om via sponsors (zoals Adidas) of interne overlegkanalen druk uit te oefenen weinig opleverden. FIFA meldde één keer publiekelijk dat een deel van het Aramco-geld naar vrouwenvoetbal gaat, maar dat is voor veel speelsters geen oplossing: zij willen niet geassocieerd worden met geld afkomstig uit de fossiele sector. Middag zelf weigerde lucratieve aanbiedingen uit Saudi-Arabië en tekende onlangs de Fossil Free Declaration, waarmee ze zich verplicht geen deals met fossiele bedrijven aan te gaan.
De groep overweegt nieuwe acties, zeker met het oog op het WK vrouwenvoetbal 2027 in Brazilië, waar het nachtmerriescenario is dat Aramco zichtbaar op reclameborden aanwezig zal zijn. De speelsters putten vertrouwen uit eerdere voorbeelden: in 2023 werd na protesten de voorgenomen sponsoring door het Saudische toerismebureau bij het WK alsnog geschrapt.
Middag bekritiseert ook het bestuur van de FIFA en noemt prioriteiten als het mannen-WK en politieke connecties van president Gianni Infantino redenen dat kwesties als klimaat en vrouwenrechten niet hoog genoeg op de agenda komen. Ze prijst leiderschap dat luistert (zij noemt Jacinda Ardern als voorbeeld) en wil dat spelers serieus worden meegenomen in beslissingen die hun sport en waarden raken. Achter de schermen blijven de speelsters volgens haar gesprekken voeren met sponsoren en met de spelersvakbond FIFPRO om druk te blijven uitoefenen.
Context: de controverse past in een bredere discussie over ‘sportswashing’ en de toenemende betrokkenheid van Saoedische staats- en investeringsfondsen in internationale sportevenementen; veel atleten en mensenrechtengroepen waarschuwen dat economische sponsoring niet los gezien kan worden van politieke en ethische vraagstukken.