Een hoopvolle, actuele, praktische filosofie
In dit artikel:
Een nieuwe toegankelijke inleiding tot de filosofie van Herman Dooyeweerd, geschreven door Jan Verkerk en Gerrit Glas met vormgeving en illustraties van Suzan Sierksma‑Agteres, probeert het zware gedachtegoed voor een breed publiek bewerkelijk te maken. De oorspronkelijke gedachte om het als een soort "Voor Dummies" uitgave te presenteren werd losgelaten; in plaats daarvan staat de titel vol bewust gekozen trefwoorden die de auteurs zien als kernkwaliteiten van Dooyeweerd: hoopvol, actueel en praktisch.
De recensent prijst vooral de opzet: deel I biedt stapsgewijs alle wezenlijke onderdelen van Dooyeweerds systeem, steeds met een korte inleiding over het belang en de context, gevolgd door uitleg, ontvangen kritiek en een korte toepassing in het heden. Deel II belicht hoe anderen op Dooyeweerd voortgebouwd hebben, met speciale aandacht voor het begrip "normatieve praktijk", dat momenteel veel aandacht krijgt in christelijke filosofie. Sommige hoofdstukken in deel II (natuurwetenschap, techniek, economie, politiek) missen echter de heldere, consistente systematiek van deel I en lezen daardoor wat willekeurig; het hoofdstuk over zorg sluit wél weer goed aan bij de gebruikte aanpak.
Sierksma‑Agteres voegt door het hele boek kleine gekleurde figuurtjes toe om kernbegrippen te visualiseren. De recensent waardeert de poging, maar twijfelt aan de effectiviteit: de figuren blijken vaak niet in één oogopslag helder en vragen veel toelichting, waardoor ze hun directe illustratieve functie verliezen.
De recensent wijst bovendien op enkele redactionele keuzes die hij anders had gemaakt: de plaatsing van het hoofdstuk over transcendentale kritiek, de behandeling van het begrip eenheid en de late introductie van begrippen als "richting" en "structuur" die eerder van nut hadden kunnen zijn bij maatschappelijke onderwerpen. Deze punten zijn echter kleinigheden naast de algemene lof: het boek brengt Dooyeweerds moeilijke gedachtegoed op een overzichtelijke en eerlijke manier, inclusief kritische noten.
Belangrijk is ook de praktische waarde: uit ervaring met het onderwijzen van aanstaande ingenieurs blijkt dat Dooyeweerds visie zowel bij christelijke als bij niet‑christelijke studenten aansluiting vindt en bruikbare handvatten biedt voor professies en dagelijks leven. De slotconclusie is dat het lezen van dit boek inspanning vraagt, maar die inspanning levert volgens de recensent ruime, waardige opbrengst op.