Een Duitse neonazi wil in de vrouwengevangenis

In dit artikel:

De zaak draait om Marla‑Svenja Liebich, een veroordeelde Duitse neonazi die in 2023 een gevangenisstraf van anderhalf jaar kreeg voor opruiing, laster en belediging. Liebich, eerder actief binnen de verboden beweging Blood & Honour—waaronder het verkopen van honkbalknuppels met de tekst ‘deportatiehulp’ viel en grove aanvallen op pride‑deelnemers—maakte ruim een jaar na haar veroordeling bekend zich als vrouw te identificeren. Vorige week bepaalde een instantie dat zij in een vrouwengevangenis moet worden ondergebracht; kort daarna ontliep ze echter haar arrestatie en plaatste op X de tekst “Liefs uit Moskou”.

Haar aankondiging valt samen met de inwerkingtreding van Duitslands zelfbeschikkingswet (Selbstbestimmungsgesetz) in november 2024, die het mogelijk maakt geslachtsregistratie en voornaam te veranderen zonder psychiatrisch rapport, medisch advies of rechterlijke toetsing. Voor transpersonen was die wet een belangrijke stap om bureaucratische en medische drempels te slechten; tegenstanders vrezen misbruik door kwaadwillenden die zich als het andere geslacht kunnen voordoen.

De timing en achtergrond van Liebich wekken bij veel waarnemers de indruk van een opzettelijke trollactie: radicaal‑rechtse groeperingen gebruiken vergelijkbare tactieken online door extreme uitspraken vermeend namens progressieve groepen te doen, om zo transfobie en polarisatie aan te wakkeren. De zaak voedt precies die dynamiek door publieke en politieke onzekerheid over de toepassing van de zelfbeschikkingswet te vergroten.

De zaak kreeg snel politieke en publieke reacties. J.K. Rowling nam het nieuws over op sociale media en Alexander Dobrindt (CSU), bondsdienstminister, riep op de wet beter te beschermen tegen misbruik. Voorstanders van de wet wijzen ertegenover op dat het probleem niet de wet zelf is maar individuen die erop uit zijn om de rechten van transpersonen te ondermijnen en angst te zaaien over draagwijdte en veiligheid.