Een diplomatiek pokerspel kan na jaren ten einde komen met een nieuwe TikTok-tak voor de VS
In dit artikel:
Xi Jinping en Donald Trump proberen een vijf jaar slepend meningsverschil over TikTok op te lossen door de app op te delen: ByteDance werkt aan een aparte, Amerikaanse tak in ruil voor afzien van een verbod in de VS. De kwestie speelde recent op tijdens handelsgesprekken in Madrid en in een telefoongesprek tussen de twee leiders; een formele afronding van de deal was kort na dat telefoontje nog niet bevestigd.
De ruzie rond TikTok begon in 2020, toen de Amerikaanse regering onder Trump stelde dat de Chinese communistische partij via de app toegang zou kunnen krijgen tot persoonsgegevens. Trump vaardigde een verbod uit en eiste een afsplitsing of verkoop van de Amerikaanse activiteiten. Pogingen Microsoft en Oracle TikTok over te laten nemen mislukten, Biden draaide het verbod later terug, maar in 2024 stelde het Amerikaanse Congres opnieuw een deadline (19 januari 2025) voor afstand van ByteDance — een deadline die Trump na zijn herverkiezing heeft opgeschoven. Politieke zorgen over veiligheid gaan samen met commerciële belangen: Meta zag TikTok lange tijd als bedreiging voor advertentie-inkomsten en lobbyde voor een ban.
TikTok is intussen uitgegroeid tot een wereldspeler met naar schatting 1,5 miljard gebruikers; in de VS gebruiken ongeveer 170 miljoen mensen de app. Het succes berust deels op een krachtig algoritme dat gebruikers heel snel persoonlijke interesses aanvoelt, wat tot veel betrokkenheid leidt (gemiddeld zo’n 35 uur per maand per gebruiker). ByteDance verdient fors; de groep heeft met Douyin in China een kwartaalomzet die Meta overtreft, grotendeels dankzij advertentie-inkomsten op de binnenlandse variant.
Douyin, de binnenlandse tegenhanger die in 2016 begon en later samenging met Musical.ly, is populair in China (ruim 760 miljoen gebruikers) en wijkt niet wezenlijk af in aard: ook daar domineren korte, vermakelijke video’s en lokaal commerce-georiënteerde content. Wel zijn er verschillen in gebruikersprofielen — Douyin trekt relatief meer oudere en plattelandsgebruikers — en bestaan er extra functies zoals een ‘ouderenmodus’. Internationaal kregen ByteDance en TikTok al boetes van de EU wegens datalekken en gebrekkige bescherming van kinderen.
Onder het beoogde akkoord zou een consortium met onder meer Oracle, Silver Lake en Andreessen Horowitz mogelijk een meerderheidsbelang krijgen in de Amerikaanse divisie, zodat gebruikers in de VS overstappen naar een lokaal beheerde versie. Voor China zou zo’n uitkomst het succes van eigen technologie-export kunnen illustreren; voor de VS is het een manier om vermeende veiligheidsrisico’s te mitigeren zonder een onpopulaire ban.
De zaak past in een bredere economische confrontatie tussen de supermachten: handelstarieven, exportbeperkingen op chips en maatregelen tegen techbedrijven maken van economische betrekkingen een strategisch wapenveld. Voorbeelden zijn strooptochten rond Nvidia-chips en het Chinese antwoord met exportbeperkingen en technologische ambities (zoals Huawei’s plannen voor een eigen AI-supercomputer). Een scheiding van TikTok kan daardoor precedentwerking hebben voor toekomstige technologie-geschillen tussen Washington en Beijing.