Een breed, natuurlijk 'stootkussen' kan het achterland beschermen
In dit artikel:
Op het Deltacongres van 13 november 2025 is de verkenning 'Meegroeien' gepresenteerd: een natuurgebaseerde strategie om Nederland op lange termijn te beschermen tegen zeespiegelstijging. Kustecoloog Jim van Belzen (Wageningen Marine Research / NIOZ) is een van de auteurs. De aanpak zet in op het benutten van natuurlijke dynamiek — water, zand en slib — zodat kustzones zich geleidelijk kunnen ophogen en als een breed, veerkrachtig ‘stootkussen’ tussen zee en land gaan functioneren. Dit landschap bestaat uit duinen, moerassen en intergetijdengebieden die zowel waterveiligheid als ecologische waarden versterken.
Wat verandert ten opzichte van klassieke oplossingen: de focus verschuift van harde keringen naar robuuste, meebewegende landschappen. De veiligheidsnormen blijven gehandhaafd, maar de vorm van bescherming verandert. Door natuurlijke ophoging neemt de kans op een dijkdoorbraak af en, mocht er toch een doorbraak plaatsvinden, zijn de gevolgen beperkter doordat het voorland veel van de energie opvangt.
De verkenning benadrukt meerdere positieve neveneffecten. Ecologisch behoud en herstel van intergetijdengebieden — met name in de Zeeuwse delta en de Waddenzee — ondersteunt miljoenen trekvogels en bevordert biodiversiteit en CO2-opslag. Ook economische sectoren zoals schaal- en schelpdierkwekerijen, recreatie en toerisme kunnen profiteren van rijkere, dynamische kusten. Van Belzen stelt dat deze denkrichting “de enige benadering is waarin ook het leven en de leefbaarheid werkelijk centraal staan.” Hij wijst erop dat de strategie niet duurder hoeft te zijn dan andere opties: wel is er aanvankelijk meer ruimte nodig om sediment te laten inzakken, maar die ruimte voorkomt op termijn herhaaldelijke kosten voor het telkens opnieuw opeisen van terrein.
Minister Tieman van Infrastructuur en Waterstaat waardeert dat dit als vierde denkrichting naast eerder uitgewerkte opties ('Beschermen', 'Meebewegen', 'Zeewaarts') aan het Kennisprogramma Zeespiegelstijging (KPZSS) is toegevoegd. Zij wijst erop dat Nederland al ervaring heeft met dynamisch kustbeheer bij duinen en dat dergelijke natuurlijke processen breder inzetbaar zijn in de gereedschapskist voor deltabescherming.
Het KPZSS, onderdeel van het Deltaprogramma, brengt overheden, kennisinstellingen en maatschappelijke partners samen om keuzes voor een toekomst met hogere zeespiegel te onderbouwen. 'Meegroeien' vult eerdere scenario’s aan en toont een route waarin waterveiligheid, zoetwatervoorraad, natuurwaarden en leefkwaliteit geïntegreerd worden — zonder per se hogere kosten, maar met andere ruimtelijke en maatschappelijke eisen.