Een begrotingsakkoord op basis van de vogelpikmethode
In dit artikel:
De meerjarenbegroting van de regering-De Wever is door de Kamer goedgekeurd, maar de echte klus begint nu: de afgesproken maatregelen moeten snel in wetteksten gegoten worden omdat elke vertraging de schatkist geld kost. Een week na het afsluiten van het akkoord blijkt dat nog veel details openstaan en dat de onderhandelende partijen hun eigen interpretaties van het akkoord actief verspreiden via interviews en tv-optredens.
Belangrijkste feit: het akkoord hield de regering overeind en voorkwam nieuwe verkiezingen. Vooruit-voorzitter Conner Rousseau erkent dat het even aan een zijden draadje hing; MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez zegt dat de vrees voor verkiezingen bijna een zichzelf waarmakende voorspelling werd, terwijl N‑VA-vicepremier Jan Jambon stelt dat verkiezingen nooit een reële optie waren. Tegelijkertijd bekritiseert Bouchez de onderhandelingswijze van de premier en waarschuwt hij dat zijn partij zich niet door dreigementen van regeringsval zal laten dwingen. Hij kondigde ook aan voorlopig geen nieuwe belastingen meer te willen aanvaarden, al heeft zijn partij in het akkoord wel nieuwe heffingen aanvaard.
Een van de belangrijkste maatregelen is de activering van langdurig zieken: minister Frank Vandenbroucke krijgt daar lof van Vooruit, maar wantrouwen van Bouchez, die zegt Vandenbroucke aan zijn doelstellingen te zullen houden. Minister van Begroting Vincent Van Peteghem legt veel van de versnippering van maatregelen bij het verzet van Bouchez: bepaalde maatregelen (zoals een algemene btw-verhoging van 21 naar 22 procent of een indexsprong) sneuvelden, waardoor de regering kiest voor selectieve ingrepen — door critici aangeduid als een 'vogelpik'-methode, waarbij sommige consumptiecategorieën wél en andere níet worden getroffen (meeneemmaaltijden, fitnessabonnementen e.d.).
Economisch commentaar is kritisch: econoom Gert Peersman noemt de gekozen variant rond de index — deels ingegeven door MR en Vooruit — contraproductief, omdat een indexsprong normaal werkgeversruimte moet geven om banen te creëren, terwijl de nieuwe regeling bedrijven verplicht een groot deel van de besparingen aan de schatkist door te storten.
Bouchez gebruikte de gelegenheid om zijn politieke koers uiteen te zetten: hij profileert de MR als ‘populair rechts’, meer gericht op de kleine werknemer dan op industriëlen, en wil daarmee kiezers afsnoepen van Vlaams Belang en de PVDA in Vlaanderen. Hij pleit bovendien voor structurele hervormingen van het kiesstelsel, onder meer een rechtstreeks verkozen premier en een systeem met zetelvoordeel voor de grootste partij, en zegt dat zijn ambities verder reiken dan enkel premierschap.
Opvallend was ook de kruisbestuiving van kritiek op politici: PVDA-parlementslid Robin Tonniau viel Vooruit-fractieleider Oskar Seuntjens persoonlijk aan, en Bouchez herhaalde in bredere termen het verwijt dat veel politici weinig ervaring hebben met het creëren van economische waarde — volgens hem een oorzaak van 'onzinnige beslissingen', waarvan het begrotingsakkoord een voorbeeld zou zijn.
Kortom: het akkoord bestaat en redt de regering, maar het politieke wantrouwen, openstaande technische uitwerkingen en uiteenlopende narratieven van de betrokken partijen maken het vervolg kwetsbaar. De komende weken zullen bepalen of de wetten tijdig en coherent worden uitgewerkt — en of beloften, zoals de re-integratie van langdurig zieken, ook echt resultaat opleveren.