Eduard Bomhoff: 10 vragen en antwoorden over de actuele stand van zaken in pensioenland
In dit artikel:
Het pensioenfonds voor loodsen kwam als eerste met cijfers over het nieuwe pensioenstelsel, dat per 2025 ingaat. Direct na het ‘invaren’ bleken oudere deelnemers grote verliezen te lijden op hun individuele pensioenpotten, waardoor aanvullingen uit de fondsreserves nodig zijn – met onduidelijkheid over de duurzaamheid daarvan. Deze negatieve uitkomst was voorspelbaar, vooral omdat de Nederlandsche Bank (DNB) oudere deelnemers en gepensioneerden verplicht meer te laten beleggen in staatsobligaties, die slechter renderen dan bedrijfsinvesteringen en minder bescherming bieden tegen inflatie. Dit betekent dat pensioenen mogelijk de stijgende kosten van levensonderhoud niet bij kunnen houden.
Werkgevers kunnen profiteren doordat zij premies kunnen verlagen onder het nieuwe stelsel, hoewel dit op de lange termijn schadelijk kan zijn voor het aantrekkelijk houden van arbeidsvoorwaarden. Ook de overheid kan baat hebben, omdat zij via lagere pensioenpremies op korte termijn begrotingsvoordelen behaalt, terwijl de uiteindelijke lasten pas later voelbaar worden. Ondanks dat ruim 70 procent van Nederlanders tegen de nieuwe pensioenwet is, zetten pensioenfondsen het ‘invaren’ door vanwege belangen van werkgevers en het vertrouwen van vakbonden in DNB’s beloften over eerlijkheid voor jongere werknemers. Echter, vakbonden onderschatten nu de negatieve effecten op zowel jong als oud.
Er is nog een mogelijkheid om het oude stelsel te herstellen: politiek leiderschap kan besluiten om de pensioenpotten opnieuw samen te voegen, wat geen extra kosten met zich meebrengt maar wel betere pensioenen en premies biedt. Het oude systeem zou bovendien voldoende middelen kunnen vrijmaken om eerder geleden koopkrachtverlies door inflatiecorrecties alsnog te compenseren. Pogingen vanuit de politiek om meer inspraak te waarborgen mislukten mede door juridische obstakels en interne partijproblemen.
Ten slotte leveren eisen vanuit Extinction Rebellion en linkse partijen voor duurzame beleggingen momenteel rendement in, zoals bij grote fondsen ABP en PFZW al is gebleken. Er zijn echter voorbeelden — bijvoorbeeld uit Noorwegen — waar duurzaam beleggen samengaat met behoud van goede rendementen, wat binnenkort nader wordt onderzocht. De situatie onderstreept de urgentie van onafhankelijke en kritische berichtgeving over pensioenen in Nederland.