Dutch medical universities ban Israeli doctor Amit Frenkel from speaking

In dit artikel:

Dr. Amit Frenkel, intensivist en Director for Mass Casualty Events van het Soroka Medical Center in Be’er Sheva, wilde zijn medische ervaringen van 7 oktober 2023 in Nederland delen: hoe zijn ziekenhuis binnen 24 uur meer dan 670 gewonden opving en welke organisatorische beslissingen cruciaal waren om die immense toestroom aan te kunnen. Dat optreden werd echter door meerdere universitaire ziekenhuizen en UMC-besturen geweigerd of genegeerd; de organisatie en cancelingen laten volgens betrokkenen zien dat academische instellingen medische kennis laten verdrinken in politiek en angst.

Wie en wat
- Spreker: dr. Amit Frenkel (53), intensivist en hoofd van de Critical Care Outreach Unit van Soroka, tevens belast met coördinatie van mass casualty events.
- Organisatoren in Nederland: onder meer Vered Raz (LUMC), en Avigal Brilleslijper (oprichter Jewish Medical Network).
- Weigeraars/geen reactie: bestuur LUMC trok de uitnodiging terug; ook Radboud UMC, Erasmus MC, Amsterdam UMC en enkele andere academische centra reageerden niet of weigerden. UMCG weigerde expliciet; Radboud wachtte tot twee dagen voor de geplande lezing.

Wat er in Israël gebeurde (belangrijk medisch detail)
- Op 7 oktober 2023 arriveerden binnen 24 uur meer dan 670 gewonden bij Soroka, met pieken van ruim tachtig binnen één uur; in de eerste 48 uur werden 136 operaties uitgevoerd, waaronder veel orthopedische ingrepen en enkele amputaties. Het sterftecijfer onder de binnengebrachte slachtoffers bleef relatief laag (net onder de drie procent).
- Beslissingen die het verschil maakten: Soroka activeerde vroegtijdig zelf het protocol voor een mass casualty event—nog voordat officiële autoriteiten waarschuwden—op basis van informele meldingen via personeel. Daarnaast werden niet-traditionele ziekenhuisruimtes ingezet; bijvoorbeeld de beveiligde verloskamers (materniteit) werden omgebouwd tot traumazorg, omdat sommige operatieruimtes in onbeschermde gebouwen lagen en dus niet gebruikt konden worden.
- Capaciteit en hulp: Soroka is een regionaal Level-1-traumacentrum voor ongeveer 1 miljoen mensen (1200 bedden, ~5500 werknemers). Hulp kwam snel uit andere delen van Israël; patiënten werden ook per helikopter en ambulance geëvacueerd. Sinds het begin van de oorlog behandelde het ziekenhuis duizenden patiënten, waaronder veel militairen en teruggekeerde gegijzelden.

Waarom Frenkel naar Nederland wilde komen
- Doel: een zuiver medische, praktijkgerichte lezing over opschalen tijdens massale hulpverlening, met concrete lessen voor traumazorg, training en voorbereiding. Frenkel benadrukte dat zijn betoog niet politiek bedoeld was, maar gericht op klinische en organisatorische kennis: hoe je personeel mobiliseert, alternatieve behandelruimtes veilig inzet en evacuaties uitvoert onder dreiging. Hij wil de kennislacune in landen zonder vergelijkbare ervaring helpen dichten.

Hoe de uitnodiging werd behandeld in Nederland
- Begin juni was er interesse; de LUMC-invite kwam via Vered Raz. Hoewel Raz en enkele collega’s de lezing zagen als professioneel en relevant, trok het LUMC-bestuur op 18 augustus de stekker uit de plannen. Als reden werden risico’s voor vrede en veiligheid en het “te politiek” karakter genoemd.
- Andere academische centra reageerden amper of weigerden (sommigen pas kort voor de datum), en Erasmus MC gaf geen reactie. Pogingen om een alternatieve locatie te vinden mislukten deels door intimidatie en bedreigingen van pro-Palestijnse studentengroepen; een geplande bijeenkomst werd afgeblazen.
- Uiteindelijk vonden kleinschalige sessies plaats binnen de Joodse gemeenschap (synagoge Den Haag, bijeenkomsten in Amsterdam), en enkele media besteedden weinig aandacht (De Telegraaf, De Gelderlander).

Reacties en gevolgen
- Organisatoren en betrokken artsen (zoals Avigal Brilleslijper en Vered Raz) spreken van een verontrustende conflatie van politiek en wetenschap. Ze vinden dat academische instellingen juist plekken moeten zijn waar expertise, ook uit conflictgebieden, zonder voorbehoud kan worden gedeeld. Door Frenkel geen podium te geven, missen Nederlandse artsen volgens hen belangrijke lessen op het gebied van rampen- en traumazorg.
- Binnen LUMC en andere ziekenhuizen bestaat volgens bronnen een klimaat van angst en polarisatie: demonstraties en politieke statements (zoals 'Leidenmedics4palestine') spelen een rol, en sommige collega’s voelen zich hierdoor onveilig of geroepen thuis te blijven. Zelfs een puur medische lezing wordt zo beladen.
- Dr. Frenkel zelf was teleurgesteld en verbaasd: hij kende Nederland als progressief en open voor debat en vindt academische locaties bij uitstek geschikt voor wederzijds luisteren en leren. Hij blijft bereid om internationaal lezingen te geven.

Belangrijke bredere lessen en context
- Medisch-gezondheidskundig: mass casualty events vragen niet alleen klinische vaardigheid maar vooral logistieke paraatheid—vroegtijdig opschalen, regelmatige oefeningen (Frenkel noemt tweemaal per jaar), en creatieve inzet van beschikbare, veilige ruimtes. In landen die dergelijke crises niet kennen, kan kennisoverdracht van ervaren centra levensreddend blijken.
- Sociaal-politiek: de zaak illustreert hoe polariserende conflicten de academische vrijheden en de uitwisseling van vakinhoudelijke expertise kunnen aantasten. Wanneer medische kennis wordt geweigerd vanwege afwegingen buiten het vakgebied, liggen kansen voor verbetering van rampenbestrijding en opleiding verloren.
- Ethisch-professioneel: Soroka behandelde iedereen die hulp nodig had, ongeacht achtergrond; Frenkel benadrukt de medische plicht tot zorg. Het weigeren van zijn medische verhalen roept vragen op over de consistentie van die professionele principes in Nederland.

Slotopmerking
De weigering om een frontlinie-intensivist zijn operationele ervaringen te laten delen wordt door betrokkenen beschouwd als gemiste kans voor de Nederlandse medische wereld om te leren van een extreme casus. De situatie zet de vraag op scherp: in hoeverre durven academische instellingen nog onderscheid te maken tussen politieke gevoeligheden en zuivere medische kennisuitwisseling, en wat kost dat aan paraatheid en patiëntenzorg?