Duitsers en Fransen vechten elkaar de tent uit over gezamenlijke straaljager
In dit artikel:
Een van Europa’s grote defensieambities, het Future Combat Air System (FCAS) — een zesde‑generatie straaljager met ‘stealth’-eigenschappen en een combat cloud voor samenwerking met dronezwermen — dreigt te ontsporen door ruzie tussen Duitsland en Frankrijk. Het programma, dat sinds ongeveer acht jaar loopt en waarin ook Spanje participeert, wordt ontwikkeld door Dassault, Airbus (Duits‑Frans‑Spaans) en Indra. Het moet vanaf circa 2040 Rafales en Eurofighters vervangen.
Na een investering van ongeveer 3 miljard euro is het project vorig jaar verder onder druk komen te staan. De vlam sloeg hoger toen Dassault‑topman Éric Trappier publiekelijk stelde dat zijn bedrijf de leiding zou moeten krijgen bij de ontwikkeling, omdat hij meent dat nationale besluitvorming sneller en efficiënter is voor zulke geavanceerde toestellen. Duitsland voelt zich daardoor en door vermeend terughoudend delen van technologie door de Fransen aan de kant geschoven; na de toetreding van Spanje in 2019 groeide de invloed van Airbus binnen het consortium, en Franse partijen zeggen vaker te zijn overstemd.
Economische belangen verergeren de spanning: de uiteindelijke productie en export zouden naar schatting honderden miljarden aan orders kunnen opleveren, terwijl Frankrijk zelf financieel kwetsbaar is en mogelijk niet in staat is het project alleen te dragen. Duitsland erkent op zijn beurt dat het niet over alle Rafale‑ervaring beschikt die Frankrijk heeft opgebouwd.
Politiek en militair wordt hard nagedacht over alternatieven: aansluiting bij het al verder gevorderde Tempest‑project (VK, Italië, Japan), samenwerking met Zweden (Gripen) of zelfs een Duitse solo‑route zijn besproken. Ondertussen eisen werknemers en bedrijven duidelijkheid over de toekomst van werk en leveringsketens.
De defensieministers van Duitsland, Frankrijk en Spanje gaan binnenkort beslissen of fase twee (een vliegend prototype) van start gaat — geraamde kosten circa 5 miljard euro. Tijdens een recent bezoek aan Madrid noemde bondskanselier Friedrich Merz de huidige situatie onbevredigend en verklaarde dat er voor het einde van het jaar een oplossing moet komen: “We boeken geen vooruitgang.” De uitkomst bepaalt of FCAS kan doorgroeien tot Europees vlaggenschip of uiteenvalt in nationale of alternatieve programma’s.