'Dubbelspel' van Frank Martinus Arion, zwarte nieuwkomer in de literaire canon: "Spannend boek, met onderhuidse kritiek op het kolonialisme"
In dit artikel:
‘Dubbelspel’, de klassieker uit 1973 van Curaçaos meest prominente schrijver Frank Martinus Arion, is sinds kort opgenomen in de canon van de Nederlandstalige literatuur. Het werk speelt zich af op Curaçao en draait om vier mannen die elke zondag domino spelen, waarbij hun gespannen onderlinge relaties, inclusief overspel, centraal staan. De roman verweeft op subtiele wijze persoonlijke verhalen met een diepere kritiek op het kolonialisme en de economische ongelijkheid op het eiland, zonder expliciet te moraliseren. Zo symboliseert bijvoorbeeld het lenen van geld om rum te kopen en het ontbreken van schoenen een historische pijn rond slavernij en onderdrukking.
Hoewel ‘Dubbelspel’ in Nederland al jaren populair is – mede dankzij een grootschalige leescampagne die het boek in miljoenen huishoudens bracht – bleef het in Vlaanderen lange tijd onbekend. Met zijn toegankelijke stijl, spanning en humor slaagt Arion erin een breed publiek te boeien, terwijl wie dieper kijkt, rijkere lagen ontdekt. Auteur Erik Vlaminck prijst het boek om die veelzijdigheid en noemt het hoofdpersonage Boeboe Fiel zelfs een figuur die regelmatig aan zijn keukentafel lijkt te zitten.
Frank Martinus Arion (1936-2015), een belangrijk literair icoon van de Nederlandse Antillen, groeide op in een complexe koloniale context en verwerkte zijn ervaringen in zijn werk. Hij schreef niet alleen in het Nederlands, maar ook in het Papiaments en zette zich actief in voor onderwijs in de oorspronkelijke taal. Zijn gebruik van het destijds controversiële, maar volgens hem bewust heroverd woord ‘neger’ onderstreept zijn kritische blik op koloniale terminologie.
Met ‘Dubbelspel’ is niet alleen een spannend verhaal verteld, maar ook een krachtige, onderhuidse aanklacht tegen kolonialisme en sociale ongelijkheid in het Caribisch gebied vastgelegd. Het maakt duidelijk waarom dit debuut van Arion nu als essentieel wordt gezien binnen de Nederlandse literatuurgeschiedenis en zijn plek in de canon meer dan verdiend is.