Ds. Coster: Kerk in Spanje is sterk geseculariseerd
In dit artikel:
Ds. B. Coster, die dertig jaar namens de Spaanse Evangelische Zending (SEZ) in Spanje werkte, sprak woensdagmorgen in gebouw Maranatha van de Julianakerk in Veenendaal tijdens de najaarsvergadering van hervormd-gereformeerde emeriti, predikantsvrouwen en -weduwen. Zo’n negentig aanwezigen luisterden naar zijn schets van de geschiedenis en de huidige situatie van het christendom in Spanje.
Coster plaatste het Spaanse religieuze landschap in historisch perspectief: vanaf de komst van de islam in de 8e eeuw voerden kerk en staat lange tijd nauw samen en werden geloofszaken vaak militair gevoerd. Die koppeling manifesteerde zich in de harde hand van de Inquisitie en in de kruistochtachtige zendingspraktijken tijdens de veroveringen in Midden- en Zuid-Amerika. In de zestiende eeuw verzette Spanje zich fel tegen de Reformatie; het land leverde een leidende rol in de godsdienstoorlogen en was de bakermat van de jezuïeten die het Concilie van Trente mede bepaalden. Kleine protestantse gemeenten ontstonden na het midden van de zestiende eeuw, maar werden streng bestreden; in 1559–1560 werden volgens Coster ongeveer vijftig protestanten op de brandstapel gezet.
Het protestantisme verdween grotendeels tot een opleving in de 19e eeuw door evangelische zendingsbewegingen. Tegenwoordig is protestants-Spanje een minderheid die sterk afhankelijk is van buitenlandse steun. Coster, die onder meer predikant in Mataró en docent aan theologische opleidingen was en nog verbonden is aan het IBSTE in Barcelona, benadrukte dat gereformeerde theologie in Spanje veelal binnen een evangelische context wordt gegeven. Hij zocht verbinding met het rooms-katholieke verleden, legde accent op het verbond en op algemeen-christelijke belijdenissen en stelde Jezus Christus als fundament.
Bij de vragen zei hij dat hij „een werkelijk vitaal katholicisme in Spanje” niet is tegengekomen en dat hij een herleving van het christendom moeilijk voorstelbaar acht zonder de R.K. Kerk. Hij schat het aantal protestanten — zonder de christelijke migranten — op ver onder een miljoen.
De bijeenkomst werd afgesloten met een meditatie van ds. J. Nap over Handelingen 8:30-37: hij gebruikte het verhaal van Philippus en de kamerheer om te benadrukken dat verkondiging en geloof vaak belangrijker zijn dan directe uitleg of volledig begrip, en dat bekering soms voorafgaat aan vollediger inzicht.