Drones bedreigen veiligheid: „We zijn er op dit moment niet tegen opgewassen"
In dit artikel:
De afgelopen weken duiken op meerdere plekken in Europa mysterieuze drones op, ook dicht bij Nederland. Bewaking meldde recent vliegtuigen boven Zuid-Limburg, de NAVO-basis in Geilenkirchen en een kerncentrale in het Vlaamse Doel, net over de grens. Het is onduidelijk wie verantwoordelijk is; autoriteiten speculeren over Russische betrokkenheid, maar daar is geen bewijs voor.
Experts waarschuwen dat Nederland onvoldoende is toegerust om een grootschalige droneaanval af te slaan. Patrick Bolder, strategisch adviseur bij The Hague Centre for Strategic Studies en oud-luitenant-kolonel, zegt dat er simpelweg te weinig mensen, detectiemiddelen en antidronetechnologie zijn om een massale aanval te pareren. Luitenant-kolonel Erik Stijnman van Clingendael benadrukt dat civiele drones gemakkelijk kunnen worden omgebouwd tot wapenplatforms — een ontwikkeling die in Oekraïne al zichtbaar is — en dat nieuwe technieken zoals kunstmatige intelligentie het mogelijk maken dat drones autonoom of in zwermen opereren.
Problemen zitten vooral in detectie en interceptie. Huidige radars hebben een beperkt bereik en missen laagvliegende toestellen tussen bomen of in stedelijk gebied. Conventionele reacties zijn onevenredig duur of gevaarlijk: een goedkope consumentendrone uit de lucht schieten met een zware raket is onhoudbaar en riskant. Kleine middelen zoals netten of hagelgeweren werken alleen op korte afstand en zijn ongeschikt in dichtbevolkte gebieden. Jammen van besturingssignalen is een optie, maar kan ook civiele luchtvaart en communicatie verstoren.
De gevolgen van succesvolle aanvallen op vitale infrastructuur kunnen groot zijn: uitval van elektriciteit of vervuiling van water kan leiden tot paniek en tekorten in winkels. Tijdens de NAVO-top werd lokaal geoefend met detectie en afscherming, maar zowel Bolder als Stijnman stellen dat die inspanningen niet schaalbaar zijn voor heel Nederland zonder extra personeel, wetgeving en investeringen.
Beide experts concluderen dat het verdedigen tegen dronebedreigingen een politieke en financiële keuze is. Volledige veiligheid bestaat niet; het gaat om afwegen welke kritieke objecten prioriteit krijgen en hoeveel risico en privacyinbreuk de samenleving acceptabel vindt. Er ligt volgens hen werk aan de winkel om de weerbaarheid substantieel te verbeteren.