Drone-incidenten leggen zwakke plekken NAVO-luchtverdediging bloot
In dit artikel:
Onbekende drones vlogen dit weekend opnieuw het Deense luchtruim binnen, naar verluidt boven Kopenhagen, en eerdere deze week deden soortgelijke toestellen dat boven Oslo. Rusland wordt door westerse landen als belangrijkste verdachte gezien, iets wat het Kremlin herhaaldelijk ontkent. De incidenten voegen zich bij een reeks luchtruimschendingen van NAVO-lidstaten de afgelopen weken: Russische straaljagers werden onlangs door NAVO-vliegtuigen uit het Estse luchtruim gedwongen, en eerder dit maand werden boven Polen Russische drones door NAVO-gevechtsvliegtuigen — waaronder Nederlandse F-35’s — neergeschoten.
Het incidentbeeld zet de tekortkomingen van de Europese luchtverdediging scherp in de schijnwerpers. Het inzetten van gevechtsvliegtuigen blijkt effectief maar extreem duur: een uur vliegtijd kost tienduizenden dollars en een raketduik kan een operatie in de miljoenen doen belanden. Daardoor is het bestrijden van relatief goedkope drones met dure straaljagers op termijn niet houdbaar, zo waarschuwen experts en Nederland’s demissionair minister van Defensie Ruben Brekelmans.
Bronnen binnen de NAVO zeggen tegen de Financial Times dat het bondgenootschap momenteel slechts ongeveer 5 procent van de benodigde luchtverdedigingsmiddelen heeft om de oostgrens adequaat te beschermen; premier Rutte noemde eerder een noodzakelijke verhoging van de capaciteit met honderden procenten. Voormalig luchtmachtfunctionaris Joost Tuinman wijst drie oorzaken aan: massale overdracht van systemen aan Oekraïne (radars, sensoren, munitie, Patriot-batterijen), jarenlange bezuinigingen op defensie en een traditionele NAVO-focus op dure, uiterst nauwkeurige wapens terwijl tegenstanders met goedkopere, minder precieze middelen opereren.
Deskundigen pleiten voor een meerlaags verdedigingssysteem met diverse detectie- en onderscheppingsmogelijkheden. De EU werkt aan een zogenaamde “dronemuur” langs de oostgrens — een mix van radars, detectiesystemen en interceptor-drones — maar veel onderdelen moeten nog ontwikkeld worden. Conclusie: NAVO is wakker geschud, maar het vullen van de capaciteits- en kenniskloof zal tijd en aanzienlijke investeringen vergen.