Dromen, drama en doorzetters: 20 jaar Ik Vertrek achter de schermen
In dit artikel:
Ik Vertrek bestaat twintig jaar en blijft een van de bekendste programma’s rond Nederlandse emigratie. De eerste aflevering werd uitgezonden op 2 september 2005; sinds die aftrap volgde de crew in 27 seizoenen meer dan 250 gezinnen en stellen die hun geluk in het buitenland zoeken. Er werd gefilmd in 35 landen op vijf continenten, van buurlanden als Frankrijk en Spanje tot verre bestemmingen als China, Australië en Ras Al Khaimah.
Edwin Diergaarde, DJ bij Radio 10, is sinds aflevering één de herkenbare voice-over en geeft al twee decennia commentaar met een nuchtere, licht ironische toon. Achter de schermen werkt een klein, hecht redactieteam dat verhalen kiest op basis van lef, authenticiteit en ontwikkelingspotentieel. Eindredacteur Kim van de Voorde benadrukt dat het programma niet op zoek is naar perfecte cases maar naar echte mensen wiens leven zichtbaar verandert — met zowel hoogte- als dieptepunten.
Uit de aanmeldingen per jaar selecteert de redactie de gevallen die het meeste tot de verbeelding spreken. Criteria zijn motivatie, realisme van de plannen, de gekozen bestemming en de dynamiek tussen de deelnemers; ook moet een gezin tegen camera-aandacht kunnen. Na kennismaking volgt een huisbezoek; pas na goedkeuring begint het echte vertrek en de opnames. De redactie reist vaak mee en blijft betrokken, waardoor de serie aanvoelt als een doorlopend familiealbum.
De beweegredenen om te vertrekken zijn de afgelopen twintig jaar verschoven: vroeger lag werk vaak centraal, nu spelen ook hoge huizenprijzen, drukte en het verlangen naar rust en ruimte een grote rol. Mensen beginnen uiteenlopende ondernemingen: traditionele B&B’s, campings en châteaux blijven populair, maar steeds vaker ontstaan eco-lodges, glampings, retraites of totaal andere initiatieven zoals een stroopwafelkraam, lasergamepark of schoonheidssalon. Tegelijk blijven valkuilen hetzelfde: taalbarrières, vergunningen, financiële problemen en heimwee zorgen ervoor dat niet iedereen het volhoudt — ongeveer een derde keerde (deels) terug naar Nederland, twee derde woont nog altijd in het buitenland.
De serie leverde ook herkenbare succesverhalen op (bekende voorbeelden zijn onder meer De Meiland-familie) en gaf aanleiding tot varianten en spin-offs met elk hun eigen toon, maar met dezelfde kern: de sprong in het onbekende en de menselijke verhalen daaromheen. Hoewel emigranten tegenwoordig vaak beter voorbereiden, blijven praktische en emotionele obstakels groot, en juist die combinatie van hoop, humor en doorzettingsvermogen houdt Ik Vertrek tijdloos en populair.
Kortom: Ik Vertrek viert twee decennia van documentaire-achtige observaties van emigreren, met een kleine redactie, een vertrouwde stem en een formule die nationale kijkers blijft boeien zolang Nederlanders blijven dromen van een nieuw begin in het buitenland.