Dringend advies Sportraad: verbied koppen jonge kinderen, helmplicht alle schaatsers
In dit artikel:
De Nederlandse Sportraad (NLsportraad) adviseert demissionair staatssecretaris Judith Tielen (VWS) om koppen in het Nederlandse voetbal bij kinderen tot 12 jaar te verbieden en het gebruik daarvan tot 18 jaar sterk af te raden. Vergelijkbare leeftijdsgebonden beperkingen moet gelden voor vechtsporten (inclusief boksen) en rugby. Daarnaast stelt de raad voor om in Nederland voor álle schaatsers — van topsporter tot recreant — een helmplicht in te voeren.
Het advies, gepubliceerd naar aanleiding van onderzoek op verzoek van het ministerie, richt zich op de risico’s van herhaald hoofdcontact door veelvuldig koppen, klappen, stoten en valpartijen. De aanbevelingen gelden zowel voor de topsport als voor de breedtesport; sportbonden zouden deze maatregelen moeten uitrollen met steun van de overheid, anders ligt wetgeving door de politiek in het verschiet.
De raad benadrukt voorzichtigheid omdat jongeren extra kwetsbaar zijn: hun hersenen zijn nog in ontwikkeling. Eerder onderzoek (waaronder juni-onderzoek dat een verband legde tussen veel koppen en een verhoogd risico op dementie) versterkt de zorg, al is een direct causaal verband op lange termijn moeilijk hard te maken en is veel onderzoek tot dusver vooral op mannelijke profs gericht. De NLsportraad pleit er daarom voor om preventie, vroegtijdige herkenning en herstel centraal te zetten.
Op schaatsgebied wijst het advies op inconsistenties: de internationale schaatsbond ISU vereist al helmen bij sommige disciplines (marathon, massastart), maar niet bij individuele afstanden; recreatieve ijsbanen hebben veelal geen regels, met uitzondering van Thialf, dat helmen voor publiek verplicht stelde na ernstige incidenten. De raad wil dat helmgebruik op ijs vergelijkbaar vanzelfsprekend wordt als op de skipiste, en ziet vooral op korte termijn ruimte bij recreanten; bij topwedstrijden verwacht men weerstand van elite-schaatsers.
Verder pleit de NLsportraad voor de oprichting van een landelijk expertisecentrum dat samen met universitaire ziekenhuizen en sportbonden kennis ontwikkelt, en voor uniforme richtlijnen tussen de zorg- en sportsector voor herstel na hersenletsel. Ook moeten talenten en subtoppers beter beschermd worden: zij trainen intensief maar krijgen vaak minder medische begeleiding dan profs. Voor vrouwen en parasporters worden geen aparte maatregelen voorgesteld, maar de raad vraagt aandacht voor hun verhoogde kwetsbaarheid.
De KNVB voerde dit seizoen al eigen koprichtlijnen (maximaal 5–10 koppen per training voor onder-12), maar staat niet achter een verbod. De NLsportraad roept op tot brede implementatie van de aanbevelingen en ziet dit als een preventieve stap om ernstig acuut en mogelijk chronisch hersenletsel te beperken, zonder deelname aan sport onnodig te ontmoedigen. Ter vergelijk: in andere landen zijn al beperkingen voor jeugdkoppen ingevoerd, wat als precedent kan dienen bij besluitvorming.