Driekwart Groningers en Drenten is voor versterken leger. 'Iemand die zwak is wordt sneller aangevallen'
In dit artikel:
Een ruime meerderheid in Groningen en Drenthe staat achter de verhoging van defensiebudgetten en uitbreiding van militaire faciliteiten, blijkt uit een enquête onder 1.063 deelnemers van het RegioNoordPanel van Dagblad van het Noorden in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen. De Russische dreiging wordt door veel inwoners als hoofdreden genoemd: 45 procent noemt het belangrijk onze krijgsmacht te versterken en 28 procent noemt dat zéér belangrijk, samen ruim driekwart draagvlak.
Praktische acceptatie van Defensie-uitbreiding is relatief groot: een meerderheid heeft geen bezwaar tegen oefenterreinen en kazernes binnen de provinciegrenzen, ongeveer 40 procent accepteert ook een munitiedepot in Groningen en Drenthe. Dat is opvallend omdat eerdere plannen voor munitieopslagen in Siddeburen, Luddeweer, Tjuchem, Exloo en Zweeloo op veel verzet stuitten; die locaties vielen af en staatssecretaris Gijs Tuinman koos uiteindelijk voor de Kollumerwaard (grens Groningen/Friesland). Over een vliegbasis voor F-35’s, helikopters en transportvliegtuigen is minder eensgezindheid: 28 procent heeft daar geen problemen mee. Groningen Airport Eelde was ooit kandidaat, maar de F-35’s zijn naar Lelystad gegaan.
Financieel gaat het om grote bedragen: Nederland streeft — net als andere NAVO-landen — naar 5 procent van het bbp voor defensie, in de praktijk circa 19 miljard euro plus ongeveer 8 miljard voor infrastructuur aan wegen, spoor en havens. Die middelen moeten ergens vandaan komen; in de enquête vindt 43 procent dat er op asielopvang bespaard kan worden en 41 procent op ontwikkelingshulp. Ruim een vijfde van de respondenten ziet liever een inkomensafhankelijke ‘vrijheidsbijdrage’; dat dekt echter niet de volledige financieringsbehoefte, waardoor staatsleningen waarschijnlijk verder zullen stijgen.
Lokale stemmen illustreren de verdeeldheid en nuance. Martha Reining (70, GroenLinks–PvdA) vindt versterking van het leger noodzakelijk gezien de wereldonrust, maar wil niet dat bezuinigingen ten koste gaan van zorg en onderwijs; zij pleit voor een collectieve bijdrage waarbij de minst draagkrachtigen worden ontzien. Coby Schuurman (59, VVD) bepleit juist haast en ruimte voor Defensie in het Noorden, ziet economische voordelen van kazernes en had geen bezwaar tegen F-35’s op Eelde; zij verwerpt een vrijheidsbijdrage. Mart de Kruif, generaal b.d., benadrukt strategisch belang van het Noorden: Eemshaven, vliegbasis Leeuwarden, kazernes en noordelijke routes zijn cruciaal voor bevoorrading richting Oost-Europa en voor gezamenlijke NAVO-operaties.
Ook politieke vertegenwoordigers in de regio reageren verschillend: een JA21-woordvoerder steunt hybride grondgebruik zodat agrariërs kunnen blijven boeren rond oefenterreinen en juicht proefprojecten in De Haar toe. Andere Kamerleden waarschuwen dat de NAVO-norm van 5 procent deels een economische impuls voor de VS kan zijn en wijzen op het risico dat een nieuwe wapenwedloop eerder onveiligheid dan veiligheid genereert. Tegelijkertijd is er politieke actie geweest tegen specifieke plannen: een motie om geen munitiedepot te vestigen in het aardbevingsgebied van Groningen werd vorig jaar aangenomen.
Kort samengevat: in Noord-Nederland is er breed begrip voor meer militaire capaciteit vanwege geopolitieke onzekerheid en strategische ligging, maar de discussie draait door naar waar de miljarden vandaan komen en hoe lokale gevolgen (ruimtegebruik, geluidsoverlast, onteigeningen) sociaal en politiek acceptabel kunnen worden geregeld.