Drie scenario's voor de ongewisse toekomst van Gaza
In dit artikel:
Israël is een nieuw grondoffensief begonnen in Gaza-Stad. De regering van premier Benjamin Netanyahu heeft nog geen duidelijk, gedragen visie op wat er daarna met de Gazastrook moet gebeuren. De krant bespreekt drie mogelijke uitkomsten, met hun praktische en politieke gevolgen.
Achtergrond: de afgelopen twintig jaar hebben Israëlische kabinetten bewust gebruikgemaakt van het verschil tussen Gaza (geregeerd door Hamas) en de Westelijke Jordaanoever (onder de Palestijnse Autoriteit, PA) om Palestijnse eenheid te ondermijnen. Onder Netanyahu werd Hamas tot op zekere hoogte behandeld als een indirecte gesprekspartner: financiële stromen en legale werkvergunningen voor Gazanen naar Israël namen toe, tegelijk bleef Gaza zwaar omsingeld met veiligheidsbarrières. De terreuraanvallen van 7 oktober 2023 en de daaropvolgende Israëlische campagne maakten een einde aan de gedachte dat de kwestie kon worden “ingekapseld”; de reactie van Israël leidde internationaal tot beschuldigingen van mogelijke genocide.
Scenario 1 — aftocht en gecontroleerde blokkade: Israëlische troepen vertrekken uit Gaza, maar de blokkade en grenscontrole worden aangescherpt. Hamas blijft dan waarschijnlijk de feitelijke machthebber, en een langdurig staakt-het-vuren ziet experts vooral als een pauze, geen duurzame oplossing. De PA weigert grotendeels terug te keren naar Gaza, deels vanwege eigen legitimiteits- en corruptieproblemen en uit afkeer van samenwerking onder Israëlische bescherming. Ook regionale staten en de VN bieden weinig kans op een haalbaar interimbestuur. Pogingen van Israël om een nieuw civiel bestuur op te bouwen lopen het risico uiteindelijk geïnfiltreerd te worden door extremistische groeperingen.
Scenario 2 — gedeeltelijke inlijving en bufferzones: Israël annexeert het noorden van Gaza, legt militaire bufferzones en mogelijk nederzettingen aan, en dwingt grote bevolkingsverplaatsingen naar het zuiden. Dit creëert enorme vluchtelingenconcentraties en vergroot regionale spanningen. Westerse bondgenoten zouden zich verzetten en de normalisatie-inspanningen met Arabische staten ondermijnd raken; publieke opinies in de regio maken zo’n bezetting politiek zeer gevoelig.
Scenario 3 — volledige annexatie: Israël voegt de hele Gazastrook toe aan zijn grondgebied. Dit zou leiden tot grootschalige ontheemding of gedwongen deportaties van ruim twee miljoen Palestijnen, met risico’s op ernstige internationale veroordeling en beschuldigingen van misdrijven tegen de menselijkheid. Buurlanden als Egypte en Jordanië zijn onwelwillend om grote vluchtelingenstromen op te vangen, wat de regionale instabiliteit vergroot.
Kortom: ongeacht welke weg Israël kiest, blijft er een essentiële vraag over wie civiale controle en hulpverlening in Gaza regelt. Premier Netanyahu waarschuwde vlak voor het offensief dat Israël zich mogelijk jaren van internationale isolatie moet instellen. Alle drie de scenario’s brengen grote humanitaire, juridische en diplomatieke risico’s met zich mee.