Dreigt er een pesticiden-crisis?

In dit artikel:

Rechters hebben de afgelopen twee jaar steeds scherper geoordeeld over het Nederlandse gebruik van pesticiden, en recente procedures tonen dat burgers succesvol tegen telers optreden als de toelatingspraktijk faalt. Centraal staan de toelatingsautoriteit Ctgb, brancheorganisaties in land- en tuinbouw en omwonenden die gezondheidsschade vrezen.

Rechtszaken laten dat zien: in juni 2023 liet een kortgedingrechter een lelieteler in Boterveen stoppen met bepaalde gewasbeschermingsmiddelen; in hoger beroep bleef dat verbod grotendeels bestaan. Het Europese Hof van Justitie oordeelde in april 2024 kritisch over hoe het Ctgb EU-regels toepast. Op 8 mei 2024 verbood een rechtbank pesticidengebruik bij een teler in Sevenum; op 22 juli 2025 bevestigde het hof dat verbod tot uiterlijk 2028. Belangrijk: het ging om middelen die formeel door het Ctgb waren toegelaten — maar die toelating biedt geen vrijbrief als lokale risico’s en onvolledige toetsing spelen.

Hof Den Bosch wees twee fundamentele gebreken aan: het Ctgb onderzoekt niet structureel op lange termijn neurodegeneratieve effecten (in verband gebracht met Parkinson, Alzheimer, ALS) en Nederland heeft een EU-richtlijn die gebruik nabij kwetsbare groepen verbiedt niet correct in nationaal recht omgezet. Daardoor beschermt de toelatingsprocedure omwonenden onvoldoende en springen de civiele rechters bij.

Er zijn nog veel verdachte stoffen in akkerbouw, fruit- en groenteteelt; belangenorganisaties zoals PAN-NL proberen deze via procedurele stappen van de markt te krijgen, maar dat duurt. Als het Ctgb niet snel de lacunes dicht en sectororganisaties niet inzetten op beperking van pesticidengebruik, is een juridische golf — en een daarmee samenhangende pesticidencrisis — reëel. Gezonder leven weegt volgens Europese rechtspraak zwaarder dan oogstrendement.