Draagmoederschap bezorgde Olivia als kind een slechte start
In dit artikel:
Olivia Maurel, een 33‑jarige Française die zelf via een draagmoeder werd geboren, levert in haar boek Waar ben je, mama? een zeldzaam kindperspectief in het wereldwijde debat over draagmoederschap. Na een TikTok-video in het voorjaar van 2023 waarin ze draagmoederschap afwees, werd ze één jaar later het gezicht van de antivrijwilligersbeweging rond de Casablancaverklaring en ontmoette ze zelfs de paus. Haar boek, recent in meerdere talen uitgegeven en half oktober in het Nederlands verschenen bij het Belgische Grands Boulevards, brengt zowel haar persoonlijke zoektocht als een moreel en juridisch pleidooi voor een wereldwijd verbod.
Het boek is in twee delen opgebouwd. Het eerste deel beschrijft Maurels levensloop: ze groeide als enig kind op in een luxe, maar emotioneel verstoorde omgeving afwisselend in Zuid‑Frankrijk en West Palm Beach. Vanaf het begin voelde ze dat er iets ontbrak — er waren geen foto’s van een zwangerschap en haar eerste foto’s tonen haar pas vijf dagen oud — en ze ontwikkelde een blijvende angst voor verlating. Traumatische ervaringen in haar jeugd en studententijd (verslaving, seksueel grensoverschrijdend gedrag) plaatst ze in verband met de vroegtijdige scheiding van haar biologische moeder; tegelijk benadrukt ze dat niet alle kinderen die via draagmoederschap worden geboren dezelfde schade ervaren en geeft ze ruimte aan andere stemmen.
In het tweede deel analyseert Maurel de praktijk van draagmoederschap en keert zich fel tegen regulering: commercieel draagmoederschap ziet zij als vercommercialisering van het kind, vergelijkbaar met prostitutie en met eugenetische selectie omdat eigenschappen van het kind steeds vaker gekozen kunnen worden. Volgens haar schendt het de rechten van het kind zoals vastgelegd in het VN‑Kinderrechtenverdrag, dat onder meer het recht van een kind op kennis van zijn biologische ouders en een verbod op verkoop van kinderen beschermt. Waar sommige landen — zoals Italië — verbieden en andere, waaronder Nederland, juist wetsvoorstellen voorbereiden om draagmoederschap te regelen, pleit Maurel voor afschaffing in plaats van regulering. Haar persoonlijke, niet‑neutrale verhaal maakt de ethische dilemma’s rondom autonomie, commodificatie en loyaliteit van het kind concreet en dwingt tot heroverweging van huidige wetgeving en praktijk.